Αλφάβητο/Εσπεράντο
<<< Αρχική σελίδα της εσπεράντο
Αυτή η σελίδα προέρχεται από το γαλλικό βικιεπιστήμιο, από τη σελίδα:fr:Alphabet/Espéranto
Αλφάβητο
[επεξεργασία]Το αλφάβητο της εσπεράντο έχει 28 γράμματα.
Λίστα
- Κεφαλαία : A B C Ĉ D E F G Ĝ H Ĥ I J Ĵ K L M N O P R S Ŝ T U Ŭ V Z
- Μικρά : a b c ĉ d e f g ĝ h ĥ i j ĵ k l m n o p r s ŝ t u ŭ v z
Εξηγήσεις
Τα γράμματα της εσπεράντο είναι τα ίδια με αυτά του διεθνούς φωνητικού αλφαβήτου, εκτός από τα c, ĉ, ĝ, ĥ, ĵ, ŝ et ŭ.
Προφορά
[επεξεργασία]| Μικρό | Κεφαλαίο | Προφορά ΔΦΑ | Ισοδύναμο | Παραδείγματα |
|---|---|---|---|---|
| a | A | /a/ | α | αλεύρι |
| b | B | /b/ | μπ | μπαλόνι |
| c | C | /t͡s/ | τς | πιτσιρίκος |
| ĉ | Ĉ | /t͡ʃ/ | "ch" | τσίρκο |
| d | D | /d/ | ντ | ντόμινο |
| e | E | /e/ | "é" | ελπίδα |
| f | F | /f/ | φ | φασόλι |
| g | G | /ɡ/ | γκ | γκρίζος |
| ĝ | Ĝ | /d͡ʒ/ | "g" | τζάκι |
| h | H | /h/ | "h" | χάπι (πιο χαλαρό) |
| ĥ | Ĥ | /x/ | χ | χαρά (αλλά πολύ πιο τραχύ) |
| i | I | /i/ | ι | ιδέα |
| j | J | /j/ | γι | γιαγιά |
| ĵ | Ĵ | /ʒ/ | "g" | ζάρι |
| k | K | /k/ | κ | καλά |
| l | L | /l/ | λ | λάμδα |
| m | M | /m/ | μ | μητέρα |
| n | N | /n/ | ν | ναι |
| o | O | /o/ | ο | ορχήστρα |
| p | P | /p/ | π | πάνω |
| r | R | /ɾ/ | ρ | ρόδο |
| s | S | /s/ | σ | σάκος |
| ŝ | Ŝ | /ʃ/ | "sh" | σόβρακο (πιο τραχύ) |
| t | T | /t/ | τ | τώρα |
| u | U | /u/ | ου | που |
| ŭ | Ŭ | /w/ | "w" | γάμος |
| v | V | /v/ | β | βάση |
| z | Z | /z/ | ζ | ζώνη |
Υποκατάσταση γραμμάτων
[επεξεργασία]Τα γράμματα που έχουν τόνο στην εσπεράντο δεν βρίσκονται στα πληκτρολόγια. Για να λυθεί αυτό το πρόβλημα, δημιουργήθηκαν δύο συστήματα υποκατάστασης των τονισμένων γραμμάτων: το σύστημα H και το σύστημα X.
Σύστημα H
Αυτή η μέθοδος προτάθηκε από τον Λ. Λ. Ζάμενχοφ, τον ιδρυτή της εσπεράντο. Σύμφωνα με αυτήν, αφαιρούμε τον τόνο και ακολουθούμε κάθε κεφαλαίο ή μικρό γράμμα με ένα h. Το ŭ υποκαθίσταται με ένα άτονο u, κάτι που δημιουργεί λίγα μόνο προβλήματα για να καταλάβει κανείς. Η αντιστοιχία είναι:
- Ĉ ↔ Ch
- Ĝ ↔ Gh
- Ĥ ↔ Hh
- Ĵ ↔ Jh
- Ŝ ↔ Sh
- Ŭ ↔ U
- ĉ ↔ ch
- ĝ ↔ gh
- ĥ ↔ hh
- ĵ ↔ jh
- ŝ ↔ sh
- ŭ ↔ u
Σύστημα X
Σύμφωνα με το σύστημα X, κάθε κεφαλαίο ή μικρό γράμμα ακολουθείται από ένα μικρό x. Αυτό δεν δημιουργεί κανένα πρόβλημα στην ανάγνωση, μια και το γράμμα x δεν χρησιμοποιείται στην εσπεράντο, ακόμα και για το άτονο u. Έτσι έχουμε:
- Ĉ ↔ Cx
- Ĝ ↔ Gx
- Ĥ ↔ Hx
- Ĵ ↔ Jx
- Ŝ ↔ Sx
- Ŭ ↔ Ux
- ĉ ↔ cx
- ĝ ↔ gx
- ĥ ↔ hx
- ĵ ↔ jx
- ŝ ↔ sx
- ŭ ↔ ux
Υπενθύμιση: αυτό το σύστημα χρησιμοποιείται για την πληκτρολόγηση στην εσπεράντο.
Πώς να γράψετε εσπεράντο
[επεξεργασία]Πέρα από τα δυο συστήματα που είδαμε (υπάρχει κι ένα τρίτο, με τόνους, πχ: « s'i amas g'in » αντί για « ŝi amas ĝin »), εάν κάποιος θέλει να γράψει με τα «κανονικά» γράμματα της εσπεράντο, μπορείτε να βρείτε στο ίντερνετ μικρά προγράμματα (freeware) που κάνουν τη δουλειά. Μπορείτε να προσθέσετε τα URL τους, καθώς και μερικές εξηγήσεις παρακάτω.
- http://www.esperanto.mv.ru/Ek/ : το πρόγραμμα Ek! (ξεκίνα!) για τα windows εμφανίζει ένα εικονίδιο στο κάτω αριστερά μέρος της οθόνης (ένα κλικ επιτρέπει να γράφουμε εσπεράντο, ένα άλλο κλικ απενεργοποιεί αυτή τη δυνατότητα)