Ηλεκτρονικά Απόβλητα
[1] Τα ηλεκτρονικά απόβλητα (e-waste) γνωστά, επίσης, ως απόβλητα ηλεκτρικού και ηλεκτρονικού εξοπλισμού (Waste Electric and Electronic Equipment - WEEE) ή ηλεκτρονικά είδη στο τέλος της ζωής τους(End-of-life EOL) πρόκειται για τον ηλεκτρικό και ηλεκτρονικό εξοπλισμό που θεωρείται απαρχαιωμένος ή ανεπιθύμητος από έναν χρήστη. Περιέχει δαπανηρά εξαρτήματα, που έχουν οικονομική αξία αν ανακυκλωθούν.[2] Τα ηλεκτρονικά απόβλητα χωρίζονται σε 3 κατηγορίες: τις μεγάλες οικιακές συσκευές (ψυγεία , φούρνοι, πλυντήρια ρούχων), τις τεχνολογίες πληροφοριών (Information Technology - ΙΤ)(ηλεκτρονικοί υπολογιστές, οθόνες, φορητοί υπολογιστές) και τον καταναλωτικό εξοπλισμό (τηλεοράσεις, κινητά τηλέφωνα, DVD, CD player). Επίσης, εξαρτήματα όπως μπαταρίες, πλακέτες κυκλωμάτων, καλώδια, πυκνωτές μολύβδου θεωρούνται ηλεκτρονικά απόβλητα.
Κίνδυνοι από τα ηλεκτρονικά απόβλητα[επεξεργασία]
Οι ηλεκτρονικοί υπολογιστές περιέχουν πολλές τοξικές ουσίες, όπως χλωριωμένες ουσίες, τοξικά μέταλλα, επιβλαβή οξέα, πλαστικά, πλαστικά πρόσθετα και τοξικά αέρια, τα όποια με την απελευθέρωση οργανικών και ανόργανων ρύπων σε μεγάλες ποσότητες βλάπτουν την ατμόσφαιρα. Η έκθεση του ανθρώπου σε αυτά τα οξέα είναι πολύ υψηλότερη από την προβλεπόμενη, συμφώνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας ειδικά στους ανθρώπους που ασχολούνται με την ανακύκλωση e-waste.[3]
Διαχείριση ηλεκτρονικών απόβλητων[επεξεργασία]
Τα ηλεκτρονικά απόβλητα αποτελούν προτεραιότητα των οικονομικά αναπτυγμένων χώρων, αλλά η έλλειψη αποτελεσματικών και καλά σχεδιασμένων στρατηγικών διαχείρισης τους οξύνει την οικονομική απώλεια και έχει αρνητικές επιδράσεις στο περιβάλλον: βιοσυσσώρευση, μόλυνση της ατμόσφαιρας και των τροφίμων, καθώς και στην δημόσια υγεία όπως θέματα καρδιοαγγειακά , άσθμα, πνευμονία. Σε κάποιες χώρες έχουν γίνει προσπάθειες διαχείρισης των απόβλητων, με την νομοθέτηση και εφαρμογή ηλεκτρονικών συστημάτων ανάκτησης και ανακύκλωσης. Μια αποτελεσματική λύση από την πλευρά των καταναλωτών είναι η ανακύκλωση των πρώτων υλών από μεταχειρισμένα ηλεκτρονικά, με αποτέλεσμα να μειωθεί ο όγκος των απόβλητων που βρίσκονται στις χωματερές, μιας και η μεταπώληση των υπολογιστών είναι υψηλή τα συναρμολογούμενα εξαρτήματα μπορούν να επαναχρησιμοποιηθούν.
Βιώσιμες ευκαιρίες από την διαχείριση ηλεκτρονικών απόβλητων[επεξεργασία]
Η αποτελεσματική διαχείριση των e-waste παρέχει και ευκαιρίες σε ορισμένες επιχειρήσεις, αφού εκμεταλλευόμενες την συνεχή αύξηση των απόβλητων καταφέρνουν την διασυνοριακή μεταφορά τεχνολογίας, ανάπτυξη φιλικών προς το περιβάλλον τεχνολογιών και δημιουργία εσόδων με την ανάκτηση πολύτιμων μετάλλων από ηλεκτρονικά απόβλητα. Η ανάκτηση μέταλλων από e-waste έχει προσελκύσει τους ανακύκλωνες, καθώς αποτελεί μια καλή πηγή εσόδων και οδηγεί στην δημιουργία θέσεων εργασίας. [4]
Που οφείλετε[επεξεργασία]
[5] Παράλληλα, με τους καταναλωτές, η βιομηχανία λογισμικού τροφοδοτεί την αύξηση των ηλεκτρονικών απόβλητων. Καθώς, αυξάνεται το βιοτικό επίπεδο οι επιχειρήσεις παρέχουν διευκολύνσεις με την μορφή πληρωμών/δόσεων ή τραπεζών παρέχοντας δάνεια, αυξάνοντας το καταναλωτικό πρότυπο και οδηγώντας τους χρηστές στη αύξηση των ηλεκτρονικών τους αποβλήτων. [6] Η Εκτεταμένη Ευθύνη Παραγωγού (EPR) και η Θεωρία Αξίας-Πεποιθήσεων-Κανόνας (VBNT) είναι δύο θεωρίες, ευρέως διαδεδομένες, που προσπαθούν να εξηγήσουν τα πρότυπα συμπεριφοράς, από τα οποία επηρεάζεται η καταναλωτική συμπεριφορά των ανθρώπων.
Εκτεταμένη Ευθύνη Παραγωγού – Extended Producer Responsibility (EPR)[επεξεργασία]
Η αύξηση του πληθυσμού, η ραγδαία ανάπτυξη, η αστικοποίηση και η βελτίωση του βιοτικού επίπεδου έχουν συντελέσει στην αύξηση των απόβλητων. Ακόμη, και απόβλητα που προκύπτουν από αυτοκίνητα, συσκευασίες, απορριπτόμενα λάδια, δοχεία χρωμάτων, μπαταρίες εντάσσονται στην ευθύνη των παραγώγων. Το ΕPR στοχεύει στην ενθάρρυνση των κατασκευαστών για την χρήση προϊόντων με χαμηλό κόστος διαχείρισης και από ανακυκλώσιμους πόρους. Οι στρατηγικές της EPR έχουν ελαχιστοποιήσει τα απόβλητα από οικιακά ειδή και έχουν αυξήσει την δυνατότητα ανακύκλωσής τους. Παράλληλα, αποτρέπουν την αύξηση των απόβλητων, μειώνουν την χρήση των πρώτων υλών και ενσωμάτου στη τιμή του προϊόντος τη τιμή βιωσιμότητας.
Θεωρία Άξιας-Πεποιθήσεων-Κανόνας – Value-Belief-Norm Theory (VBNT)[επεξεργασία]
Συμφώνα με το VBNT, οι καταναλωτές ανταποκρίνονται σε περιβαλλοντικές πιέσεις λογά των κοινωνικών αξιών που έχουν θεσπιστεί. Είναι ωφέλιμο να εφαρμοστεί η VBNT τακτική στην διαχείριση των απόβλητων, μιας και τα προϊόντα ποικίλλουν συμφώνα με τις προσδοκίες των καταναλωτών. Η αγορά προϊόντων εξαρτάται ανάλογα με το είδος τους για παράδειγμα ένα κινητό τηλέφωνο με μικρή διάρκεια ζωής, θα αντικατασταθεί πιο συχνά, λογά και της εντατικός προβολής από τις διαφημίσεις, σε σχέση με ένα πλυντήριο ρούχων που ο καταναλωτής δεν θα το αλλάξει, εκτός και αν έχει κάποιο λόγο να το κάνει. Αυτό συμβαίνει κυρίως, λογά μιας συναισθηματικής σχέσης που ο άνθρωπος δημιουργεί με ορισμένα προϊόντα. Ο καταναλωτής δημιουργεί ένα ψυχικό εμπόδιο λόγω της εντύπωσης για την ποιότητα ή τον αντίκτυπο από την διαφήμιση, που έχει για το αναβαθμισμένο προϊόν.
Παραπομπές[επεξεργασία]
- ↑ Perkins, D., Drisse, M., Nxele, T. and Sly, P. (2014), “E-waste: A global hazard”, Annals of global health, Vol. 80, pp. 286-295.
- ↑ Kahhat, R., Kim, J., Xu, M., Allenby, B., Williams, E. and Zhang, P. (2008), “Exploring e-waste management systems in the United States”, Resources, Conversation and Recycling, Vol. 52, pp. 955-964.
- ↑ Rawat, S., Verma, L. and Singh, J. (2019), “Environmental Hazards and Management of e-waste”, Environmental Concerns and Sustainable Development, pp. 381-398.
- ↑ Sakhuja, D., Ghai, H., Bhatia, R. and Bhatt, A. (2022), “Management of E-waste: Technological Challenges and Opportunities”, Handbook of Solid Waste Management, pp. 1523-1557.
- ↑ Alblooshi, B., Ahmad, S., Hussain, M. and Singh, S. (2022), “Sustainable management of electronic waste: Empiricial evidence from a stakeholder’s prespective”, Business Strategy and the Environmnent, Vol. 31, pp. 1856-1874.
- ↑ Almulhim, A. (2022), “Household’s awareness and participation in sustainable electronic waste management practices in Saudi Arabia”, Ain Shams Engineering Journal,Vol. 13.