Νεοϊνδοευρωπαϊκή Εισαγωγή Συνέχεια

ΝΕΟΪΝΔΟΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΥΝΕΧΕΙΑ

ΜΙΑ ΤΕΧΝΗΤΗ ΓΛΩΣΣΑ ΔΙΕΘΝΟΥΣ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΣ ΜΕ ΒΑΣΗ ΤΗΝ ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ

(Με βάση το σχετικό δικό μας βιβλίο (των Ιωαννίδη Κ. & Ιωαννίδου Αικ.) του 2008) -- ΚώτσονΙωαν 19:46, 27 Αυγούστου 2009 (UTC)

ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΥΝΕΧΕΙΑ

6. ΑΝΤΩΝΥΜΙΕΣ

Όλες οι αντωνυμίες και τα αντωνυμικά επίθετα (οι αντωνυμίες χρησιμοποιούνται μόνες τους, τα αντωνυμικά επίθετα μπορεί να συνοδεύονται και από ουσιαστικά) έχουν τρία γένη και κλίνονται με τα πτωτικά μόρια των ουσιαστικών. Σε περίπτωση έμφασης ή επίτασης είναι δυνατό και οι αντωνυμίες να παίρνουν άρθρο ή να συνοδεύονται από το εμφατικό μόριο ge.

ΠΡΟΣΩΠΙΚΕΣ ΑΝΤΩΝΥΜΙΕΣ:

eg, tu, he, ha, hon, nos, vos, hes, has, had. Η προσωπική αντωνυμία έχει ευρύτατη χρήση, μπαίνει μπροστά από το ρήμα δείχνει ότι πρόκειται περί ρήματος, δηλώνει το πρόσωπο και τον αριθμό, μπορεί να παραλείπεται μόνο όταν δε δυσχεραίνεται το νόημα και πάντοτε προηγείται ως υποκείμενο του ρήματος αλλά έπεται των εγκλιτικών προσφυμάτων an, eigar, age, ken, as, mena.

ΚΤΗΤΙΚΕΣ ΑΝΤΩΝΥΜΙΕΣ:

Οι κτητικές αντωνυμίες δηλώνουν τον κτήτορα και προηγούνται του κτήματος. Είναι σημαντικό να γίνεται διάκριση των τύπων που δηλώνουν τον ένα κτήτορα και τους πολλούς κτήτορες. Ανάμεσα στην κτητική αντωνυμία και το ουσιαστικό δεν μπαίνει άρθρο.

mo, ma, mon, mos, mas, mad, (για το α΄ πρόσωπο και έναν κτήτορα, δικός μου ...)

teo, tea, teon, teos, teas, tead, (για το β΄ πρόσωπο και έναν κτήτορα, δικός σου ...)

seo, sea, seon, seos, seas, sead, (για το γ΄ πρόσωπο και έναν κτήτορα, δικός του ...)

emetero, emetera, emeteron, emeteros, emeteras, emeterad, (α΄ πρόσωπο, δικός μας ...)

umetero, umetera, umeteron, umeteros, umeteras, umeterad, (β΄ πρόσωπο, δικός σας ...)

sfetero, sfetera, sfeteron, sfeteros, sfeteras, sfeterad (γ΄ πρόσωπο, δικός τους ...).

ΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΑΝΤΩΝΥΜΙΕΣ:

Οι πρώτες τρεις χρησιμοποιούνται και ως επαναληπτικές και ως αυτοπαθητικές ανάλογα με το πρόσωπο):

soto, sato, toton, sosto, sasto, tatad (για το α΄πρόσωπο, τούτος ....),

isto, ista, iston, istos, istas, istad (για το β΄πρόσωπο, αυτός ...),

illo, illa, illon illos, illas, illad (για το γ΄πρόσωπο, εκείνος ...),

toio, toia, toion, toios, toias, toiad (ποιοτική, τέτοιος ...),

toso, tosa, toson, tosos, tosas, tosad (ποσοτική, τόσος ...).

ΕΡΩΤΗΜΑΤΙΚΕΣ ΑΝΤΩΝΥΜΙΕΣ:

to, ta, ton, tos, tas, tad, (ποιος ...)

poio, poia, poion poios, poias, poiad (τι είδους ... ποιοτική),

poso, posa, poson, posos, posas, posad (πόσος ... ποσοτική),

potero, potera, poteron, poteros, poteras, poterad, (ποιος από τους δύο ...)

peliko, pelika, pelikon pelikos, pelikas, pelikad (ποιας ηλικίας ...).

ΑΟΡΙΣΤΕΣ ΑΝΤΩΝΥΜΙΕΣ:

oto, ota, oton, otos, otas, otad, uoto, uota, uoton (κάποιος ..., κανένας ...),

opoio, opoia, opoion opoios, opoias, opoiad, uopoio, uopoia, uopoion (κάποιου είδους ..., κανενός είδους ... ποιοτική),

oposo, oposa, oposon, oposos, oposas, oposad, uoposo, uoposa, uoposon (κάμποσος ..., καθόλου ... ποσοτική),

opotero, opotera, opoteron, opoteros, opoteras, opoterad, uopotero, uopotera κ.ά. (κάποιος από τους δύο ..., κανένας από τους δύο...

opeliko, opelika, opelikon opelikos, opelikas, opelikad, uopeliko, uopelika (κάποιας ηλικίας ..., καμίας ηλικίας ...).

ΑΝΑΦΟΡΙΚΕΣ ΑΝΤΩΝΥΜΙΕΣ:

o, a, on, os, as, ad, (ο οποίος ...),

osto, osta, oston, ostos, ostas, ostad (όποιος ...),

oio, oia, oion oios, oias, oiad (όποιου είδους ... ποιοτική),

oso, osa, oson, osos, osas, osad (όσος ... ποσοτική),

ospotero, ospotera, ospoteron, ospoteros, ospoteras, ospoterad (όποιος από τους δύο ...),

eliko, elika, elikon elikos, elikas, elikad (όποιας ηλικίας ...).

7. ΑΚΛΙΤΑ

ΕΠΙΡΡΗΜΑΤΑ:

Είναι πάντοτε άκλιτα και κατά κανόνα σχηματίζονται σύμφωνα με το γενικό κανόνα από τα αρχαία ελληνικά επιρρήματα ή παράγονται από αντίστοιχα επίθετα με τις καταλήξεις -e για το θετικό βαθμό και -ione, -iste για τον συγκριτικό και υπερθετικό αντίστοιχα, αν σχηματίζουν βέβαια παραθετικά, όπως sofe, sof-ione, sof-iste. Οι επιρρηματικές σχέσεις που δηλώνουν κίνηση από τόπο ή χρόνο, κίνηση σε τόπο και στάση σε τόπο κ.ά. εκφέρονται με προθέσεις.

ΤΟΠΙΚΑ: pu, opu, uopu, edo, entade, ekei, istike, illike, apo pu, apo uopu, apo edo, apo ekei, pros pu, pros edo, pros ekei, pros illike κ.ά.

ΧΡΟΝΙΚΑ: pote, opote, upote, tote, nun, ote, eos pote, apo pote, eos nun, apo nun, semeron, htes, aurion, prohtes, metaurion κ.ά.

ΤΡΟΠΙΚΑ: pos, opos, uopos, outos, proione, proiste, agate, kake, κ.ά.

ΠΟΣΟΤΙΚΑ: poson, oposon, uposon, toson, oson, polle, olige κ.ά.

ΒΕΒΑΙΩΤΙΚΑ - ΑΡΝΗΤΙΚΑ: nai, u, bebaie κ.ά.

ΠΡΟΘΕΣΕΙΣ:

Όλες οι προθέσεις συντάσσονται με αιτιατική. Ακολουθούνται από ονόματα και επιρρήματα και εκφράζουν διάφορες επιρρηματικές σχέσεις, αλλά συνοδευόμενες από ουσιαστικό μπορούν να χρησιμοποιούνται και ως κύριοι όροι της πρότασης, όπως υποκείμενο, αντικείμενο κ.ά. in (μέσα σε, δηλώνει στάση σε τόπο και χρόνο), eis (σε, προς κάτι, δηλώνει κίνηση σε τόπο και χρόνο), ek (από, προέλευση, ύλη, καταγωγή), pro (μπροστά από, τόπος και χρόνος, ενώπιον), pros (προς, κίνηση προς γενικό προορισμό, αξία), sun (συν, μαζί με, συνοδεία), dia (διά μέσου, σκοπός), kata (σύμφωνα με), meta (μετά από, σε τόπο και χρόνο), para (κοντά, δίπλα), amfi (από τις δύο μεριές), anti (αντίθετα με), epi (επάνω σε), peri (γύρω από, αναφορά), apo (από, κίνηση από, απόσταση, σύγκριση), upo (κάτω από), uper (πάνω από, υπεράσπιση), me (με, δηλώνει όργανο ή μέσο), eneka (εξαιτίας, αιτία), aneu (άνευ, εκτός, εξαίρεση), inter (ανάμεσα σε, αλληλοπάθεια), kontra (ενάντια σε), per (κατά τη διάρκεια), par (δηλώνει το ποιητικό αίτιο), trans (πέρα από).

ΣΥΝΔΕΣΜΟΙ:

ke (καί), ke …ke, uke (οὔτε), ke u, (συμπλεκτικοί) ei, eite … eite, ei u, eite u, (διαζευκτικοί), ala ala u (αντιθετικοί), ara, ara u (συμπερασματικοί παρατακτικοί), gar, gar u (αιτιολογικοί παρατακτικοί), oti, oti u (ειδικοί), na, na u (βουλητικοί), men, men u (ενδοιαστικοί), dioti, dioti u (αιτιολογικοί υποτακτικοί), ina, ina u (τελικοί), ean, ean u (υποθετικοί), oste, oste u (συμπερασματικοί υποτακτικοί), anke, anke u (εναντιωματικοί), kean, kean u (παραχωρητικοί), ote, ote u, eos, eos u, prin prin u, afou, afou u (χρονικοί), eno, eno u (τροπικοί).

ΕΠΙΦΩΝΗΜΑΤΑ:

aa! oo! (έκπληξης) ioo! iuu! (θαυμασμού, χαράς) ue! feu! ah! (λύπης, πόνου), o! (προσφώνησης) euge! (επιβράβευσης) κ.ά.

ΜΟΡΙΑ:

Χρησιμοποιούνται κυρίως στη σύνθεση για τη δημιουργία σύνθετων ρημἀτων (πρέπει να παρουσιασθούν αναλυτικά οι σημασίες τους για τη σύνθεση), για έκφραση του προσδοκώμενου ή αβέβαιου γεγονότος, για έκφραση ευχής, δυνατότητας, προσταγής, προτροπἠς, απορίας, για κλίση ονομάτων κ.ά. Μόρια σύνθεσης: en, eis, ek, pro, pros, sun, ana, dia, kata, meta, para, amfi, anti, epi, peri, apo, upo, uper / εγκλιτικά μόρια: an, an u, eigar, eigar u, age, age u, ken, ken u, as, as u, mena, mena u / ερωτηματικό μόριο un, un u / πτωτικά μόρια: of, te / εμφατικό-βεβαιωτικό μόριο ge / διάφορα μόρια: taha, δήθεν, eien, καλά, een, να, ιδού, ma, μα, ama … ama, αφενός … αφετέρου, oson … toson, osan, σαν κ.ά.

8. ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΚΑΙ ΣΥΝΘΕΣΗ

Με την παραγωγή δημιουργούμε λέξεις προσθέτοντας σε θέματα παραγωγικές καταλήξεις, με τη σύνθεση δημιουργούμε σύνθετες λέξεις προσθέτοντας σε θέματα άλλα θέματα. Στη Νεοϊνδοευρωπαϊκή θα χρησιμοποιούμε τους μηχανισμούς παραγωγής και σύνθεσης, αλλά και τη μετάπτωση έμμεσα, της αρχαίας Ελληνικής, αφού τα θέματα με τα οποία δημιουργούμε τις λέξεις μπορεί να είναι παράγωγα ή σύνθετα, ιδιαίτερα με μόρια, όπως en, eis, ek, pro, pros, sun, ana, dia, kata, meta, para, amfi, anti, epi, peri, apo, upo, uper, ή παραγωγικές καταλήξεις της αρχαίας Ελληνικής ή διάφορα θέματα που προστίθενται το ένα στο άλλο.

Οι βασικές παραγωγικές καταλήξεις με τις οποίες μπορούμε να δημιουργούμε νέες παράγωγες λέξεις στη Νεοϊνδοευρωπαϊκή, παράλληλα με τους ετυμολογικούς μηχανισμούς της αρχαίας Ελληνικής και ιδιαίτερα αν δεν υπάρχει ικανοποιητική γνώση του αρχαίου ελληνικού λεξιλογίου, που περνάνε έμμεσα στη Νεοϊνδοευρωπαϊκή, είναι και τα παρακάτω προσφύματα που προστίθενται στο θέμα της λέξης, με προσοχή βέβαια, για να χρησιμοποιούμε το θέμα όπως ήταν πριν από τα πάθη των συμφώνων που ενδεχόμενα έχουν λάβει χώρα στη λέξη:

1. -a: Παράγει έμψυχα θηλυκά ουσιαστικά προστιθέμενο στο θέμα έμψυχων αρσενι-κών (προσηγορικά ή και κύρια ονόματα προσώπων), όπως se luk-a (η λύκαινα, από το θέμα luk (λύκ-ος), Ioanna < Ioannes < Ioann, Georgia < Georgios < Georgi.

2. -tor: Παράγει ουσιαστικά, από ρηματικά θέματα, που δηλώνουν το πρόσωπο που ενεργεί, όπως leg-tor (λέγ-ω), ag-tor (ἄγ-ω).

3. -se: Παράγει ουσιαστικά, από ρήματα, που δηλώνουν ενέργεια, όπως lu-se (λύ-σις).

4. -mat: Παράγει ουσιαστικά, από ρήματα, που δηλώνουν το αποτέλεσμα της ενέργει-ας, όπως graf-mat (γράμμα < γράφ-ω).

5. -ik: Παράγει επίθετα, από ουσιαστικά, που δηλώνουν εκείνον που έχει σχέση με το δηλούμενο από το ουσιαστικό, όπως hron-ik < χρόν-ος.

6. -ad, -otet: Παράγουν ουσιαστικά από επίθετα, όπως enad < en, enotet < en, duoad < duo, ehtrotet < ehtr, hronikotet < hronik.

7. -ion, -ist: Παράγουν τα παραθετικά όλων των επιθέτων, όπως kak < κακ-ός, kak-ion, kak-ist, agat < ἀγαθός, agat-ion, agat-ist.

8. -e: Παράγει επιρρήματα από επίθετα, όπως poll-e < πολύς, πολλ-οῦ, olig-e < ὀλίγ-ος, kak-e < κακ-ός.

9. -ione, -iste: Παράγουν τα παραθετικά των επιρρημάτων, όπως kak-ione, kak-iste.

10. -or, -ul: Παράγουν τα παθητικά και μέσα ρήματα αντίστοιχα, όπως leg > leg-or > λέγ-ομαι, lu > lu-ul > λούομαι.

11. -id: Παράγει ρήματα από θέματα ουσιαστικών, όπως arh-id < arh < ἀρχή.

12. -ein, -ont: Παράγουν, προστιθέμενα στο ρηματικό, ενεργητικό ή μέσο, χρονικό θέμα, το πρώτο ρηματικά ουσιαστικά και το δεύτερο ρηματικά μετοχικά επίθετα, όπως ferein, feront, ferorein, feroront, που χρησιμοποιούνται μόνο συνημμένα, δηλαδή με το ίδιο υποκείμενο με το υποκείμενο του ρήματος εξάρτησης, που προστίθενται στο χρονικό ρηματικό θέμα και μπορούν να κλίνονται, να παίρνουν άρθρο, αλλά και υποκείμενο ή αντικείμενο, όπως τα ρήματα, και να χρησιμοποιούνται ως υποκείμενα, αντικείμενα και κατηγορούμενα ρημάτων.

13. Απλά ή σύνθετα ριζικά ονοματικά θέματα μπορούν να χρησιμοποιούνται ως ρήματα αν μπαίνουν σε ρηματικές δομές, δηλαδή αν παίρνουν υποκείμενο και αν προσαυξάνονται με ρηματικά χρονικά ή εγκλιτικά προσφύματα, όπως ἄγχος > agh > eg agh, ιδιαίτερα αν δεν υπάρχει ικανοποιητική γνώση του αρχαίου ελληνικού λεξιλογίου.

14. Απλά ριζικά ρηματικά θέματα μπορούν να χρησιμοποιούνται έναρθρα ως ουσιαστικά που δηλώνουν ρηματική ενέργεια, όπως graf < γράφ-ω > se graf = γραφή, και ως σχετικά επίθετα με ανάλογη σημασία, παίρνοντας την κατάληξη -ik, ή επιρρήματα παίρνοντας την κατάληξη –e, ιδιαίτερα αν δεν υπάρχει ικανοποιητική γνώση του αρχαίου ελληνικού λεξιλογίου.

15. Απλά ή σύνθετα ονοματικά θέματα μπορούν, να χρησιμοποιούνται ως ενεργητικά ρήματα αν συνοδεύονται από το θέμα του ρήματος ποιέ-ω / poie, όπως eg poie har, eg poie agat, eg poie eleemosun, eg poie antidrase, και παθητικά ρήματα αν συνοδεύονται από το θέμα του ρήματος ποιέ-ομαι ή γί-γν-ομαι / poieor, genor, όπως eg poieor eleemosun, eg genor uperori, ιδιαίτερα αν δεν υπάρχει ικανοποιητική γνώση του αρχαίου ελληνικού λεξιλογίου.

Εάν θέλουμε να δημιουργούμε σύνθετα θέματα ουσιαστικών, επιθέτων, ρημάτων παράλληλα ή πέρα από τους μηχανισμούς σύνθεσης της αρχαίας Ελληνικής τους οποίους, τουλάχιστον στις αρχές της προσπάθειας πρέπει να προτιμούμε, προσθέτουμε το ένα θέμα (χωρίς οποιεσδήποτε καταλήξεις) στο άλλο, χωρίς ενδιάμεσους φθόγγους, όπως katadikaz (kata+dikaz, καταδικάζω, ana+fer, ἀναφέρω, para+men, παραμένω). Και στη σύνθεση, όπως και στην παραγωγή, προσέχουμε να χρησιμοποιούμε τα κανονικά θέματα, χωρίς ενδεχόμενα πάθη φθόγγων. Αν όμως ανάμεσα στα δύο θέματα εμφανίζονται περισσότερα από ένα σύμφωνα, αναπτύσσουμε ένα ευφωνικό συνθετικό φωνήεν το -ο- ανάμεσα στα δύο θέματα, όπως se hort-o-kopt ή eg hort-o-kopt, se disk-o-paid ή ego disk-o-paidid (είμαι disk jokey), se grafmat-o-komist, ego grafmat-o-komid κ.ά.

ΣΥΝΕΧΙΖΕΤΑΙ ΣΤΟ ΑΡΘΡΟ Νεοϊνδοευρωπαϊκή Μάθημα 1