Συγκριτική διδασκαλία των κλασικών γλωσσών Μάθημα 2 Συνέχεια

ΣΥΓΚΡΙΤΙΚΗ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ ΤΩΝ ΚΛΑΣΙΚΩΝ ΓΛΩΣΣΩΝ ΜΑΘΗΜΑ 2 ΣΥΝΕΧΕΙΑ

(Με βάση το σχετικό δικό μας βιβλίο (των Ιωαννίδη Κ. & Ιωαννίδου Αικ.) του 2007)

ΜΑΘΗΜΑ 2 ΣΥΝΕΧΕΙΑ

2.3.1. Να αναλύσεις και να μεταφράσεις τους διαλόγους:

Α. Ελληνικά

Διδάσκαλος: Τίς ἀγορεύειν βούλεται;

Μαθητής: Ἔγωγε, ἄσμενος, διδάσκαλε.

Διδάσκαλος: Ποῖός (τι είδους) ἐστιν ὁ μῦθος τῆς ἀληθείας;

Μαθητής: Ἁπλοῦς ὁ μῦθος τῆς ἀληθείας ἐστί.

Διδάσκαλος: Τίς ἐστιν ὁ αἴρων τὴν ἁμαρτίαν τοῦ κόσμου;

Μαθητής: Ἰησοῦς Χριστός ἐστιν.

Διδάσκαλος: Τίνος οἱ ἄνδρες γεγόνασι γυναῖκες καὶ τοῦ (τίνος) ἕνεκα;

Μαθητής: Ξέρξου, ἐπεὶ δειλίᾳ ἔλιπον τὴν τάξιν.

Διδάσκαλος: Οὐκοῦν (λοιπόν) βούλει σὺν Ἀθηνᾷ καὶ χεῖρα κινεῖν.

Μαθητής: Πάνυ μὲν οὖν (βεβαιότατα).

Διδάσκαλος: Φέρε δὴ (εμπρός λοιπόν) τὴν βύβλον ἀνοίξας ἀνάγνωθι τὸ δρᾶμα!

Μαθητής: Ἀνέωχα καὶ ἀναγιγνώσκω, διδάσκαλε.

Διδάσκαλος: Ἄγε δή (εμπρός λοιπόν)!

Μαθητής: Ὦ κοινὸν αὐτάδελφον.

Διδάσκαλος: Τίς ὁ λέγων ἐστί;

Μαθητής: Ἀντιγόνη, ἡ Οἰδίποδος θυγάτηρ.

Διδάσκαλος: Εἶεν! Τίς ὁ συγγράψας ἐστί;

Μαθητής: Σοφοκλῆς Κολωνῆθεν.

Διδάσκαλος: Πηλίκος (πόσων ετών) εἶ, ὦ παῖ;

Μαθητής: Πεντεκαιδεκέτης (δεκαπέντε ετών), ὦ διδάσκαλε.

Διδάσκαλος: Εὖγε! Ἴθι!

Μαθητής: Χαῖρε, ὦ διδάσκαλε!

Διδάσκαλος: Ἔτι ἐνταῦθα εἶ (ακόμα εδώ είσαι); Καὶ σύ γε χαῖρε!

Β. Λατινικά:

Praeceptor: Quis (ποιος) loqui (να μιλήσει) vult (θέλει)?

Discipulus: Ego, magi’ster.

Praeceptor: Veni (έλα) in ta’bulam (πίνακα)!

Discipulus: Libe’nter (ευχαρίστως), magi’ster.

Praeceptor: Ubi (πού) stat ve’ritas?

Discipulus: Ve’ritas stat in me’dio.

Praeceptor: Mens sana in quali (τι είδους) co’rpore est?

Discipulus: Mens sana est in co’rpore sano.

Praeceptor: Utrum (ποιο από τα δύο) poe’tae nascu’ntur an (ή) fiunt?

Discipulus: Poe’tae, certe (βέβαια), nascu’ntur, non fiunt.

Praeceptor: Quis casti’gat bene?

Discipulus: Qui (όποιος) amat bene casti’gat.

Praeceptor: Quae (ποια) lex opo’rtet (πρέπει) supre’ma (ανώτατη) lex esse?

Discipulus: Salus po’puli, certi’ssime (βεβαιότατα).

Praeceptor: Ubi est liber (βιβλίο) tuus?

Discipulus: Meo in sa’cculo (στην τσάντα μου), magi’ster.

Praeceptor: E’xtrahe (βγάλε) eum et lege (διάβασε)!

Discipulus: Quid legam (τι να διαβάσω), magi’ster?

Praeceptor: Lectio’nem (μάθημα) hodie’rnam (σημερινό) lege!

Discipulus: Ecce (ιδού, να), lego!

Praeceptor: Habe’sne (μήπως έχεις) a’liquid ede’ndum (κάτι φαγώσιμο) in sa’cculo?

Discipulus: Ita est (ναι), magister, ha’beo panem (ψωμί), lac (γάλα) et li’quamen fru’ctuum (μαρμελάδα).

Praeceptor: Bene (καλά), puer, i (πήγαινε) in sedi’le (θρανίο) tuum!

Discipulus: Gra’tias tibi ago (ευχαριστώ), magi’ster!

2.3.2. Ανάλυσε συντακτικά τους όρους στις παρακάτω προτάσεις:

1. Σιλανὸς ὁ μάντις ἀπεκρίνατο τὰ ἱερὰ καλὰ εἶναι.

2. Μετὰ ταῦτα οἱ στρατηγοὶ βραχέα ἕκα-στος ἀπελογήσατο.

3. Ὦ παῖ, σὺ μέγα ἤ μικρὸν ἀγαθὸν ἤ κακὸν ἔσει.

4. Ἔγωγε διδάσκειν σε ἐβουλόμην.

5. Οὐ πείσονται οἱ πολλοὶ ὅτι σύ οὐκ ἠθέλησας ἀπιέναι (να φύγεις).

1. Claros (ένδοξους) scripto’res (συγγραφείς) lauda’mus (επαινούμε).

2. Ro’mulus Romam co’ndidit (ίδρυσε).

3. Vectiga’lia (οι φόροι) necessa’ria (αναγκαίοι) sunt civita’tibus (στις πολιτείες).

4. In Grae’cia multi (πολλοί) scripto’res vixe’runt (έζησαν).

5. Archime’des an-ti’quus (αρχαίος) Graecus erat (ήταν).

2.3.3. Ανάλυσε τις παρακάτω εκφράσεις:

1. Ἀντιβολῶ σε μὴ φεύγειν! (Σε παρακαλώ να μη φύγεις!)

2. Πῶς λέγεις; Τὶ φῇς; (τί λες;)

3. Δεῦρο, παῖδες, λάβετε τὸ ἀκράτισμα (πρόγευμα)!

4. Δεινόν γε (είναι φοβερό) τὸν παῖδα ἀπιόντα (να φεύγει) ὁρᾶν (να βλέπεις)!

5. Εἰς καιρὸν ἥκεις (πάνω στην ώρα ήρθες).

6. Ἄγω εἰρήνην (ζώ ήσυχα).

7. Εὖ φρονῶ (σκέφτομαι σωστά).

8. Ὀρθῶς γε λέγεις!

9. Magnum mihi gau’dium est! (Χαίρω πολύ)

10. Vale! Vale tu quoque! (Γεια σου! Γεια σου και σένα!)

11. Quid Oly’mpus est? (Τι είναι ο Όλυμπος;)

12. Ubi est stultus ami’cus meus? (Πού είναι ο ανόητος φίλος μου;)

13. Pater et mater cari’ssimi! (Αγαπητοί μου πατέρα και μητέρα!)

14. Age, vi’dulos para! (Άντε ετοίμασε τις βαλίτσες σου!)

15. Terram atti’ngo. (Προσγειώνομαι)

16. Salu’tem dico. (Αποχαιρετώ)

2.3.4. Να αναγνωρίσεις, με βάση και τη μετάφραση, γραμματικά και συντακτικά τις λέξεις των εκφράσεων.

1. Ἄβυσσος ἡ ψυχὴ τοῦ ἀνθρώπου (Η ψυχή του ανθρώπου είναι ανεξερεύνητη).

2. Ἀπεκδύομαι τῆς εὐθύνης (Αρνούμαι κάθε ευθύνη).

3. Περὶ ὄνου σκιᾶς (Για τη σκιά ενός γαϊδάρου, για ασήμαντα πράγματα).

4. Φθείρουσιν ἤθη χρηστὰ ὁμιλίαι κακαί (Οι κακές παρέες διαφθείρουν τα καλά ήθη).

5. Ὁ σῲζων ἑαυτὸν σωθήτω (Όποιος μπορεί να σωθεί ας σωθεί).

6. Ἔχουσιν γνῶσιν οἱ φύλακες (Έχουν γνώση οι φύλακες. Λήφθηκαν όλα τα μέτρα).

7. Διὰ πυρὸς καὶ σιδήρου (Μέσα από φωτιά και σίδερο. Με κάθε τρόπο).

8. Ἐν τούτῳ νίκα (Με αυτό να νικάς).

9. Μέμνησο τῶν Ἀθηναίων (Να θυμάσαι τους Αθηναίους. Μην αφήνεις ατιμώρητο).

10. Πορεύου ἐν ειρήνῃ (Πήγαινε στο καλό).

11. Ve’ritas o’dium parit (Η αλήθεια γεννά το μίσος).

12. Ta’bula rasa (Πλάκα άγραφη).

13. Dra’matis perso’nae (Του δράματος τα πρόσωπα).

14. Bis dat qui cito dat (Δύο φορές δίνει όποιος γρήγορα δίνει).

15. A’lea jacta est (Ο κύβος ερρίφθη).

16. Audia’tur et a’ltera pars! (Ας ακουσθεί και η άλλη πλευρά!)

17. Carpe diem! (Άδραξε τη μέρα!)

18. Manus manum lavat (Το ένα χέρι νίβει το άλλο).

19. Graecum est, non le’gitur (Ελληνικό είναι, δε διαβάζεται).

20. Credo in unum Deum (Πιστεύω εις ένα Θεόν).

2.4. Αρχαιομάθεια.

1. οἱ μὲν ἄνδρες γεγόνασι γυναῖκες, αἱ δὲ γυναῖκες ἄνδρες:

Στη ναυμαχία της Σαλαμίνας το 480 π.Χ., όπως αναφέρει ο Ηρόδοτος, ο Ξέρξης είχε στήσει το θρόνο του στο όρος Αιγάλεω, στο σημερινό Πέραμα, και παρακολουθούσε από κεί την εξέλιξη της ναυμαχίας. Κάποια στιγμή είδε την Αρτεμισία, την κόρη του βασιλιά της Αλικαρνασσού Λύγδαμη, που συμμετείχε με 5 πλοία στην εκστρατεία των Περσών, να εμβολίζει ένα πλοίο περσικό, στην προσπάθειά της να δια-φύγει. Ο Ξέρξης νόμισε ότι εμβόλισε ελληνικό πλοίο και είπε την παραπάνω φράση, γιατί είχε απογοητευθεί από τους άνδρες αρχηγούς του περσικού στόλου, για να τιμήσει την Αρτεμισία.

2. σὺν Ἀθηνᾷ καὶ χεῖρα κίνει:

Αρχαία παροιμία γνωστή και από το μύθο του Αισώπου, που έζησε τον 7ο π.Χ. αιώνα και θεωρείται πατέρας της μυθογραφίας, «Ἀνὴρ ναυαγός», ταυτόσημη με τη νεοελληνική παροιμία «Χωρίς κουπιά και άρμενα, Άγιε Νικόλα βόηθα με!». Δηλώνει την πεποίθηση των Αρχαίων Ελλήνων ότι ο άνθρωπος πρέπει να στηρίζεται στις δικές του δυνάμεις, για να δημιουργήσει έργο, και όχι να τα περιμένει όλα από τους θεούς. Αυτή η πίστη και φιλοσοφία οδήγησε στην ανάπτυξη των αρχαίων ελληνικών πόλεων. Σ’ αυτήν την πεποίθηση, που δεν ήλθε στους αρχαίους χρόνους σε σύγκρουση με την πίστη στους θεούς, στηρίχθηκαν διαχρονικά και στηρίζονται όλες οι δημιουργικές προσπάθειες των Ελλήνων.

3. mens sana in co’rpore sano:

Λατινική μετάφραση του ρητού «Νοῦς ὑγιὴς ἐν σώματι ὑγιεῖ». Οι Ρωμαίοι, όπως και οι Αρχαίοι Έλληνες, πίστευαν ότι η ψυχική υγεία προϋποθέτει τη σωματική υγεία, γι’ αυτό και έδωσαν μεγάλη προσοχή στην άθληση και άσκηση του σώματος και μέσα από το σύστημα της εκπαίδευσης και μέσα από τους αθλητικούς αγώνες. Εκτός από τη διδασκαλία της σωματικής αγωγής από τους παιδοτρίβες αναπτύχθηκαν και αθλήματα που απέβλεπαν στην ανάπτυξη του σώματος και καθιερώθηκαν και «διεθνείς» για την εποχή αγώνες, όπως οι ολυμπιακοί, με αγωνίσματα όπως οι αρματοδρομίες, ο δρόμος ενός, δύο, είκοσι τεσσάρων σταδίων, η πάλη, η πυγμαχία, το παγκράτιο, το πένταθλο και οι οπλιτοδρομίες.

4. salus po’puli supre’ma lex esto:

Η μεγάλη προσφορά των Ρωμαίων στον παγκόσμιο πολιτισμό είναι το Ρωμαϊκό Δίκαιο. Οι Ρωμαίοι προχώρησαν σε κωδικοποίηση της νομοθεσίας τους πολύ αργότερα από τις μεταρρυθμίσεις του Δράκοντα, του Σόλωνα και του Κλεισθένη (Τέλος 7ου αιώνα π.Χ. και τέλος 6ου αιώνα π.Χ.). Το 451 π.Χ. οι ρω-μαϊκοί νόμοι, μετά από σκληρούς αγώνες ανάμεσα στους πατρικίους και τους πληβείους, γράφτηκαν σε δώδεκα πίνακες που αποτέλεσαν τη Δωδεκάδελτο. Αποσπάσματα από τους πίνακες έχουν σωθεί μέχρι σήμερα. Βασική αρχή αυτής της νομοθεσίας, ύψιστη επιταγή, ήταν η διαφύλαξη της σωτηρίας του λαού, αρχή που περιλαμβάνεται και στα σημερινά δημοκρατικά συντάγματα.

ΣΥΝΕΧΙΖΕΤΑΙ ΣΤΟ ΑΡΘΡΟ Συγκριτική διδασκαλία των κλασικών γλωσσών Μάθημα 3