Συγκριτική διδασκαλία των κλασικών γλωσσών Μάθημα 4

ΣΥΓΚΡΙΤΙΚΗ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ ΤΩΝ ΚΛΑΣΙΚΩΝ ΓΛΩΣΣΩΝ ΜΑΘΗΜΑ 4

(Με βάση το σχετικό δικό μας βιβλίο (των Ιωαννίδη Κ. & Ιωαννίδου Αικ.) του 2007)

Μάθημα 4. Το ρήμα. Ομαλά ρήματα. Ενεστώτας, παρατατικός, μέλλοντας οριστικής ενεργητικής φωνής.

4.4.1. Ενεστώτας, παρατατικός, μέλλοντας οριστικής ενεργητικής φωνής της 1ης συζυγίας των εις -ω ρημάτων της αρχ. ελληνικής.

Ρήματα είναι οι κλιτές λέξεις που δείχνουν τι κάνει, τι παθαίνει ή σε ποια κατάσταση βρίσκεται το υποκείμενο. Η οριστική είναι η έγκλιση του πραγματικού, χρησιμοποιείται κυρίως σε κύριες προτάσεις και σε δευτερεύουσες προτάσεις κρίσης και μπορεί να εκφράζει κάτι που ο ομιλών θεωρεί πραγματικό, αντίθετο του πραγματικού, δυνατό στο παρελθόν, επαναλαμβανόμενο στο παρελθόν, ευχή που δεν μπορεί να πραγματοποιηθεί κ.ά. Η αρχαία ελληνική γλώσσα διατήρησε και τη θεματική συζυγία, εκείνη δηλαδή που χρησιμοποιεί στο σχηματισμό των ρηματικών τύπων τα θεματικά φωνήεντα -ε-, -ο- (λύ-ο-μεν) της ινδοευρωπαϊκής και τη μη θεματική συζυγία, που σχηματίζει τους τύπους των ρημάτων με απευθείας προσκόλληση της κατάληξης στο θέμα του ρήματας (ἵ-στα-μεν).

Κλίση της οριστικής ενεργητικής φωνής

Πρόσωπα / Ινδοευρωπαϊκή / Οριστ. ενεστώτα / Οριστ. παρατατικού / Οριστ. μέλλοντα

1ο ενικό / *ag-o1,2,5,6 / ἄγ-ω / ἦγ-ον / ἄξ-ω

2ο ενικό / *ag-e-si / ἄγ-εις / ἦγ-ες / ἄξ-εις

3ο ενικό / *ag-e-ti / ἄγ-ει / ἦγ-ε(ν) / ἄξ-ει

1ο πληθυντικό / *ag-o-mes / ἄγ-ο-μεν / ἤγ-ομεν / ἄξ-ομεν

2ο πληθυντικό / *ag-e-te / ἄγ-ε-τε / ἤγ-ε-τε / ἄξ-ε-τε

3ο πληθυντικό / *ag-o-nti / ἄγ-ουσι < ἄγ-ο-ντι / ἦγ-ον / ἄξ-ουσι

2ο δυϊκό / - / ἄγ-ε-τον / ἤγ-ε-τον / ἄξε-τον

3ο δυϊκό / - / ἄγ-ε-τον / ἠγ-έτην / ἄξε-τον

Τα θεματικά φωνήεντα -e-, -o- της ινδοευρωπαϊκής ήταν βραχύχρονα. Το θεματικό φωνήεν -o- χρησιμοποιείται μπροστά από τα ένρινα (μ,ν), στις άλλες περιπτώσεις χρησιμοποιείται το θεματικό φωνήεν -e-. Ο ενεστώτας και ο μέλλοντας χρησιμοποιούν τις καταλήξεις των αρκτικών χρόνων (-ω, -εις, -ει-, -ομεν, -ετε, -ουσι), ο παρατατικός τις καταλήξεις των ιστορικών χρόνων (-ον, -ες, -ε, -ομεν, -ετε, -ον). Ο παρατατικός για να δηλώσει το παρελθόν εκτός από τις καταλήξεις των ιστορικών χρόνων παίρνει και συλλαβική ή χρονική αύξηση. Τους τύπους του δυϊκού αριθμού θα τους αναλύουμε στα κείμενα.

4.1.2. Ενεστώτας, παρατατικός, μέλλοντας οριστικής ενεργητικής φωνής των ρημάτων της λατινικής.

Η λατινική κράτησε μόνο τη θεματική συζυγία της ινδοευρωπαϊκής την οποία ανέπτυξε σε περαιτέρω τέσσερις συζυγίες, την πρώτη με θεματικό φωνήεν το μακρόχρονο -a- (ama’re), τη δεύτερη με θεματικό φωνήεν το μακρόχρονο -e- (dele’re), την τρίτη με θεματικό φωνήεν το βραχύχρονο -i- (le’gere) ή κατ’ άλλους χωρίς θεματικό φωνήεν και την τέταρτη με θεματικό φωνήεν το μακρόχρονο -i- (audi’re).

Κλίση της οριστικής ενεργητικής φωνής

Πρόσωπα / Παρατατικός ινδ. / Οριστ. ενεστώτα / Οριστ. παρατατικού / Οριστ. μέλλοντα

1ο ενικό / *e-bher-o-m3,4,7 / am-o / ama’-ba-m / ama’-bo

2ο ενικό / *e-bher-e-s / am-a-s / ama’-ba-s / ama’-bi-s

3ο ενικό / *e-bher-e-t / am-a-t / ama’-ba-t / ama’-bi-t

1ο πληθυντικό / *e-bher-o-me / ama’-mus / ama-ba’-mus / ama’bi-mus

2ο πληθυντικό / *e-bher-e-te / ama-ti-s / ama-ba’-tis / ama’-bi-tis

3ο πληθυντικό / *e-bher-o-nt / ama-nt / ama’-ba-nt / ama’-bunt

Ο ενεστώτας και ο μέλλοντας χρησιμοποιούν τις καταλήξεις των αρκτικών χρόνων (-o, -s, -t, -mus, -tis, -nt), ο παρατατικός τις καταλήξεις των ιστορικών χρόνων (-m, -s, -t, -mus, -tis, -nt), που είναι ίδιες με τις καταλήξεις των αρκτικών χρόνων με διαφορά στο πρώτο ενικό πρόσωπο. Ο παρατατικός για να δηλώσει το παρελθόν εκτός από τις καταλήξεις των ιστορικών χρόνων παίρνει ανάμεσα στο θέμα και την κατάληξη το πρόσφυμα -ba-. Ο μέλλοντας παίρνει το πρόσφυμα -bi-, με βραχύχρονο το -i, το οποίο συναιρείται στο 1ο ενικό πρόσωπο σε -bo, και στο 3ο πληθυντικό το βραχύχρονο -bi γίνεται -bu- μπροστά από το -nt.

Η δεύτερη συζυγία της λατινικής κλίνεται όπως ακριβώς ή πρώτη μόνο που έχει θεματικό φωνήεν -e- μακρόχρονο, αντί για το -a- της πρώτης συζυγίας, και δε συναιρεί στο πρώτο ενικό πρόσωπο της οριστικής του ενεστώτα το θεματικό φωνήεν με την κατάληξη -o (del’eo, dele’bam, dele’bo). Η τρίτη συζυγία στον ενεστώτα της οριστικής χρησιμοποιεί ως θεματικό φωνήεν το βραχύχρονο -i-, το οποίο τρέπεται σε -u μπροστά από το -nt της κατάληξης (lego, legis, legit, le’gimus, le’gitis, legunt). Η τρίτη συζυγία σχηματίζει τον παρατατικό με το θεματικό φωνήεν -e-, μακρόχρονο, όπως ακριβώς και η δεύτερη συζυγία (lege’bam), και το μέλλοντα με το μακρόχρονο θεματικό φωνήεν -a- για το πρώτο ενικό πρόσωπο της οριστικής και το -e- για τα άλλα πρόσωπα (legam, leges, leget, lege’mus, lege’tis legent).

Τέλος η τέταρτη συζυγία σχηματίζει τον ενεστώτα με το μακρόχρονο θεματικό φωνήεν -i- (fi’nio, finis, finit, fini’mus, fini’tis, fi’niunt), το οποίο διατηρεί στο πρώτο ενικό και τρίτο πληθυντικό πρόσωπο μαζί με την κατάληξη. Ο παρατατικός και ο μέλλοντας σχηματίζονται με τα θεματικά φωνήεντα της τρίτης συζυγίας, μόνο που διατηρείται μπροστά από τις καταλήξεις και το -i- της τέταρτης συζυγίας (audie’bam, a’udiam).

4.1.3. Ιδιωματικά στοιχεία, αποκλίσεις, συμπληρώσεις:

(Αυτά τα στοιχεία μελετώνται σε δεύτερη και σε τρίτη φάση, αφού δηλαδή έχει ολοκληρωθεί η μελέτη του κανονικού μαθήματος.)

1. Χαρακτήρας του ρηματικού θέματος είναι ο τελευταίος φθόγγος του θέματος. Εγκλιτικά φωνήεντα είναι τα φωνήεντα που φανερώνουν την έγκλιση, π.χ. ή ελληνική ευκτική έχει εγκλιτικό φωνήεν το -ι-, λύ-ο-ι-μι και η λατινική υποτακτική της Β΄ συζυγίας το -ea-, de’l-ea-m. Χρονικό πρόσφυμα είναι η συλλαβή ή ο φθόγγος που προστίθεται στο ρηματικό θέμα, για να σχηματισθεί το θέμα κάποιου χρόνου (βαλ-j-ω, λυ-θή-σ-ο-μαι).

2. Το θέμα του ενεστώτα ή είναι ίδιο με το ρηματικό θέμα, λύ-ω, ή σχηματίζεται με αναδιπλασιασμό, γί-γν-ο-μαι, ή σχηματίζεται από το ρηματικό θέμα με την προσθήκη ενεστωτικών προσφυμάτων (βαλ- j - ω, ἄρ- J - ω, εὑρ- ίσκ - ω, ἁμαρτ- άν - ω, κόπ- τ - ω, φυλάκ- j - ω, φυλάσσω, πλάθ- J - ω, πλάσσω, πλάττω).

3. Τα ρήματα που τελειώνουν σε -ίω, -ύω έχουν συνήθως το δίχρονο της κατάληξης μακρόχρονο (λύω, λῦε). Εξαιρούνται τα ρήματα ἐσθίω, ἑλκύω, μεθύω, ἐπαΐω, ἀνύω, ἀρύω. Το ρήμα φύω έχει το δίχρονο βραχύχρονο μπροστά από φωνήεν και μακρόχρονο μπροστά από σύμφωνο. Τα ρήματα που τελειώνουν σε -ζω, -ττω και -πτω έχουν συνήθως, όχι πάντοτε, το δίχρονο της παραλήγουσας βραχύχρονο.

4. Ο ελληνικός παρατατικός και ο μέλλοντας σχηματίζονται γενικά με το θέμα του ενεστώτα, ο παρατατικός παίρνοντας συλλαβική ή χρονική αύξηση και ο μέλλοντας παίρνοντας το χρονικό σημείο -σ-. Οι καταλήξεις του μέλλοντα είναι ίδιες με τις καταλήξεις του ενεστώτα.

5. Ο λατινικός παρατατικός της οριστικής της 4ης συζυγίας σχηματιζόταν, παλαιότερα, και με την κατάληξη -i’bam αντί της κατάληξης -ie’bam (audi’bam αντί audie’bam), και ο μέλλοντας με την κατάληξη -i’bo αντί της κατάληξης -iam.

4.2. Κείμενα. Ανάλυσε και μετάφρασε τα παρακάτω κείμενα:

(Κάθε κείμενο πρέπει να χωρίζεται σε περιόδους, κάθε περίοδος σε προτάσεις και κάθε πρόταση να αναλύεται γραμματικά και συντακτικά και ύστερα να μεταφράζεται.)

4.2.1. Ξενοφώντα, Κύρου ανάβαση, 1, 2, 7-8.

Ἐντεῡθεν ἐξελαύνει σταθμοὺς τρεῖς παρασάγγας εἴκοσιν εἰς Κελαινὰς τῆς Φρυγίας, πόλιν οἰκουμένην, μεγάλην καὶ εὐδαίμονα. Ἐνταῦθα Κύρῳ βασίλεια ἦν καὶ παράδεισος μέγας ἀγρίων θηρίων πλήρης, ἅ ἐκεῖνος ἐθήρευεν ἀπὸ ἵππου, ὁπότε γυμνάσαι βούλοιτο ἑαυτόν τε καὶ τοὺς ἵππους. Διὰ μέσου δὲ τοῦ παραδείσου ῥεῖ ὁ Μαίανδρος ποταμός. Αἱ δὲ πηγαὶ αὐτοῦ εἰσὶν ἀπὸ τῶν βασιλείων. Ῥεῖ δὲ καὶ διὰ τῆς Κελαινῶν πόλεως. Ἔστι δὲ καὶ μεγάλου βασιλέως βασίλεια ἐν Κελαιναῖς ἐρυμνὰ ἐπὶ ταῖς πηγαῖς τοῦ Μαρσύου ποταμοῦ ὑπὸ τῇ ἀκροπόλει. Ῥεῖ δὲ καὶ οὗτος διὰ τῆς πόλεως καὶ ἐμβάλλει εἰς τὸν Μαίανδρον. Τοῦ δὲ Μαρσύου τὸ εὖρός ἐστιν εἴκοσι καὶ πέντε ποδῶν.

Λεξιλόγιο-σχόλια: (Αναλυτικά στα μαθήματα 3, 4, 5).

Λεπτομερής ανάλυση:

Το κείμενο έχει 8 περιόδους.

Βρίσκουμε τις προτάσεις κάθε περιόδου, τα απαρέμφατα και τις μετοχές αν υπάρχουν της πρότασης, και στη συνέχεια τους κύριους βασικούς όρους, δηλαδή το ρήμα, το υποκείμενο, το άμεσο αντικείμενο, το έμμεσο αντικείμενο, το κατηγορούμενο, εφόσον βέβαια υπάρχουν. Οι απομένουσες λέξεις θα είναι προσδιορισμοί, ανάλογα με το είδος της λέξης και τον όρο που προσδιορίζουν.

Κύριοι βασικοί όροι 1ης περιόδου: . Ἐντεῡθεν … εὐδαίμονα.

ἐξελαύνει: ρήμα της πρότασης, προχωρεί, ἐλαύνω, ἤλαυνον, ἐλῶ (ἐλᾷς, ἐλᾷ, ἐλῶμεν κ.ά.) ἤλασα, ἐλήλακα, ἐληλάκειν, ομόρριζα ελαύνομαι, απελαύνομαι, απέλασις, παρέλασις, νεήλατος, σφυρήλατος, ελατήριο, έλασμα, ιχνηλάτης, ποδήλατο, σταθμούς, παρασάγγας: σταθμούς, παρασάγγες, αντικείμενα στο ρήμα, σταθμός, απόσταση πορείας μίας ημέρας, που χωριζόταν σε πέντε παρασάγγες, οἰκουμένην: κατοικημένη, πολυάνθρωπη, επιθετική μετοχή, οἰκοῦμαι, ᾠκούμην, οἰκήσομαι, ᾠκήθην, ᾤκημαι, ᾠκήμην, ομόρριζα, οικέτης, οικία, οίκος, οἰκήτωρ, διοίκηση, οικήσιμος, συντάξεις, οἰκῶ τι, οἰκῶ ἔν τινι.

Προσδιορισμοί 1ης περιόδου:

ἐντεῦθεν: από εκεί, επιρρηματικός προσδιορισμός που δηλώνει από τόπου κίνηση, τρεῖς, εἴκοσιν, μεγάλην, εὐδαίμονα, (πλούσια, ευτυχισμένη): επιθετικοί προσδιορισμοί, εἰς Κελαινάς: εμπρόθετος προσδιορισμός που δηλώνει κίνηση σε τόπο, πόλιν: παράθεση, τῆς Φρυγίας: γενική κτητική.

Ανάλυση 2ης περιόδου: Ἐνταῦθα … ἵππους.

ἦν, ἐθήρευεν (κυνηγούσε), βούλοιτο: ρήματα της περιόδου, γυμνάσαι, απαρέμφατο, αντικείμενο στο βούλοιτο, τελικό απαρέμφατο, βασίλεια: ανάκτορα, παράδεισος: κήπος, ἐκεῖνος: υποκείμενα, ἅ ἐκεῖνος ἐθήρευεν ἀπὸ ἵππου: δευτερεύουσα αναφορική πρόταση, ὁπότε γυμνάσαι βούλοιτο ἑαυτόν τε καὶ τοὺς ἵππους: δευτερεύουσα χρονική πρόταση, ἅ, γυμνάσαι, ἑαυτὸν, ἵππους: αντικείμενα, ἐνταῦθα: εκεί, επιρρηματικός προσδιορισμός του τόπου, που δηλώνει στάση, Κύρῳ: δοτική προσωπική κτητική, μέγας, ἀγρίων, πλήρης: επιθετικοί προσδιορισμοί, θηρίων: γενική αντικειμενική, ἀπὸ ἵππου: εμπρόθετος προσδιορισμός που δηλώνει κίνηση από τόπο.

Ανάλυση 3ης περιόδου: Διὰ μέσου … ποταμός.

ῥεῖ: ρέει, ρήμα της περιόδου, ῥέω, ἔρρεον, ῥυήσομαι, ἐρρύην, ἐρρύηκα, ἐρρυήκειν, ομόρριζα, ρεύμα, ροή, ῥοῦς, απόρροια, χείμαρρος, ῥύμη, ρυθμός, ρύση, ρείθρο, ρεύση, συντάξεις, ῥέω ἐπί τι, εἴς τι, διά τινος, ἔκ τινος, ποταμός: υποκείμενο στο ρήμα, Μαίανδρος: επιθετικός προσδιορισμός, διὰ τοῦ παραδείσου: εμπρόθετος προσδιορισμός που δηλώνει διά τόπου κίνηση, μέσου: κατηγορηματικός προσδιορισμός.

Ανάλυση 4ης περιόδου: . Ῥεῖ δὲ … πόλεως.

διὰ τῆς πόλεως: εμπρόθετος προσδιορισμός που δηλώνει διά τόπου κίνηση, Κελαινῶν: παράθεση.

Ανάλυση 5ης περιόδου: Αἱ δὲ πηγαὶ … ἀπὸ τῶν βασιλείων.

ἀπὸ τῶν βασιλείων: εμπρόθετος προσδιορισμός που δηλώνει από τόπου κίνηση.

Ανάλυση 6ης περιόδου: Ἔστι δὲ … ἀκροπόλει.

ἔστι: υπάρχουν, αττική σύνταξη, ρήμα σε 3ο ενικό και υποκείμενο ουδέτερο πληθυντικού, υποτακτική ενεστώτα, ὦ, ᾖς, ᾖ, ὦμεν, ἦτε, ὦσι, βασίλεια: ανάκτορα, υποκείμενο, βασιλέως, ποταμοῦ: γενική κτητική, μεγάλου, ἐρυμνά (οχυρωμένα), Μαρσύου: επιθετικοί προσδιορισμοί, ἐν Κελαιναῖς, ἐπὶ ταῖς πηγαῖς, ὑπὸ τῇ ἀκροπόλει: εμπρόθετοι προσδιορισμοί.

Ανάλυση 7ης περιόδου: Ῥεῖ δὲ … τὸν Μαίανδρον.

ῥεῖ, ἐμβάλλει, χύνεται: ρήματα των δύο προτάσεων της περιόδου, διὰ τῆς πόλεως, εἰς τὸν Μαίανδρον: εμπρόθετοι προσδιορισμοί, διά τόπου κίνηση και εις τοπον κίνηση.

Ανάλυση 8ης περιόδου: Τοῦ δὲ Μαρσύου … πέντε ποδῶν.

Μαρσύου: γενική κτητική, εἴκοσι καὶ πέντε ποδῶν: γενική της ιδιότητας.

4.2.2. Από το παλιό σχολικό αναγνωστικό της λατινικής γλώσσας, 6, 9.

(Τα τονικά σημάδια θα μπαίνουν για διευκόλυνση της ανάγνωσης μέχρι και το τριακοστό πέμπτο μάθημα.)

Roma’ni, po’pulus bellico’sus, armis et telis pugnant. Arma Romano’rum sunt ga’lea, scutum, lo’rica. Tela sunt pilum, gla’dius et sagi’ttae. Gla’dii Romano’rum non sunt longi, pila sunt longa. Roma’ni in bellis coti’die castra colloca’bant et vallo fossa’que firma’bant. Valla alta et fossae latae erant. Ha’nnibal ante pugnam a’nimos Poeno’rum his verbis infla’mmat: «Nisi fo’rtiter pu-gna’bitis Roma’ni po’pulos A’fricae supera’bunt et campos vico’sque pa’triae vasta’bunt. Ego post pugnam impa’vidos lauda’bo et dona’bo, igna’vos vitupera’bo et castiga’bo».

Λεξιλόγιο-σχόλια: (Αναλυτικά στα μαθήματα 3, 4, 5).

Λεπτομερής ανάλυση:

Το κείμενο έχει 9 περιόδους. Βρίσκουμε τις προτάσεις της, τα απαρέμφατα και τις μετοχές αν υπάρχουν της πρότασης, και στη συνέχεια τους κύριους βασικούς όρους, δηλαδή το ρήμα, το υποκείμενο, το άμεσο αντικείμενο, το έμμεσο αντικείμενο, το κατηγορούμενο, εφόσον βέβαια υπάρχουν. Οι απομένουσες λέξεις θα είναι προσδιορισμοί, ανάλογα με το είδος της λέξης και τον όρο που προσδιορίζουν.

Ανάλυση 1ης περιόδου: Roma’ni … pugnant.

pugnant: μάχονται, ρήμα, pugno, -a’vi, -a’tum, -a’re, ομόρριζα, pugna, pugna’citas, pugna’citer, pugna’culum, pugna’tor (μαχητής), pugnato’rius, pugnax (εριστικός), po’pulus: παράθεση στο Romani, po’pulus, -i, m, λαός, popu’lus, -i, f, λεύκα, bellico’sus: πολεμικός, bellico’sus, -a, -um, επιθετικός προσδιορισμός, armis et telis: με αμυντικά και επιθετικά όπλα, αφαιρετικές του οργάνου.

Ανάλυση 2ης περιόδου: Arma Romano’rum … lo’rica.

sunt: ρήμα της πρότασης, sum, fui, esse, παρακείμενος, fui, fui’sti, fuit, fu’imus, fui’stis, fuerunt, υπερσυντέλικος, fu’eram, fu’eras, fu’erat, fuera’mus, fuera’tis, fu’erant, συντελεσμένος μέλλοντας, fu’ero, fu’eris, fu’erit, fue’rimus, fue’ritis, fu’erint, Romano’rum: γενική κτητική, ga’lea, περικεφαλαία, scutum, ασπίδα, lo’rica, θώρακας: υποκείμενα του ρήματος, arma, κατηγορoύμενο.

Ανάλυση 3ης περιόδου: Tela sunt … sagi’ttae.

Pilum (ακόντιο), gla’dius (ξίφος), sagi’ttae (βέλη): υποκείμενα του ρήματος, tela, κατηγορ.

Ανάλυση 4ης ημιπεριόδου: Gla’dii … sunt longa.

longi, μεγάλα, μακρά, longa: κατηγορούμενο, με μεγάλο μήκος.

Ανάλυση 5ης περιόδου: Roma’ni … firma’bant.

colloca’bant (ίδρυαν, τοποθετούσαν), firma’bant (οχύρωναν): ρήματα των δύο προτάσεων, in bellis, σε περίοδο πολέμου: εμπρόθετος προσδιορισμός χρόνου, bellum, -i, πόλεμος, coti’die, καθημερινά: επιρρηματικός προσδιορισμός χρόνου. castra, στρατόπεδο, αντικείμενο, castra, -o’rum, ουδέτερο, μόνο στον πληθυντικό απαντά, vallo, με χαρακώματα, fossa, με τάφρο: αφαιρετικές του οργάνου, vallum, -i, fossa, -ae, que: και, συμπλεκτικός σύνδεσμος.

Ανάλυση 6ης περιόδου: Valla alta …. latae erant.

alta, υψηλά, lata, πλατιές: κατηγορούμενα, altus, -a, -um, ψηλός, latus, -a, -um, πλατύς.

Ανάλυση 7ης περιόδου: Ha’nnibal … infla’mmat.

infla’mmat, ξεσηκώνει, διεγείρει: ρήμα της πρότασης, infla’mmo, -a’vi, -a’tum, -a’re, Ha’nnibal: Ο Αννίβας, Ha’nnibal, Hanni’balis, γιος του Αμίλκα, αρχηγός των Καρχηδονίων, a’nimos: ψυχές, αντικείμενο, a’nimus, -i, συγγενές a’nima. Poeno’rum: των Καρχηδονίων, γενική κτητική, Poeni, -o’rum, his verbis, με αυτά τα λόγια: αφαιρετική του τρόπου, verbum, -i, hic, haec, hoc, ούτος, ante pugnam, πριν από τη μάχη, εμπρόθετος προσδιορισμός χρόνου, pugna, -ae, μάχη, ante: πριν από, πρόθεση συντασσόμενη με αιτιατική.

Ανάλυση 8ης περιόδου: Nisi fo’rtiter … vasta’bunt.

supera’bunt, θα νικήσουν, vasta’bunt, θα ερημώσουν, ρήματα των δύο κύριων προτάσεων, nisi fo’rtiter pugna’bitis: δευτερεύουσα υποθετική πρόταση, Roma’ni: υποκείμενο στα ρήματα των κύριων προτάσεων, po’pulos, campos, (τις πεδιάδες), vicos, (τα χωριά, τις κώμες): αντικείμενα, nisi pugna’bitis: αν δεν πολεμήσετε, ρήμα της δευτερεύουσας υποθετικής πρότασης, fo’rtiter, γενναία: επιρρηματικός προσδιορισμός τρόπου, A’fricae, pa’triae: γενική κτητική.

Ανάλυση 9ης περιόδου: Ego post pugnam … castiga’bo.

lauda’bo, θα επαινέσω, dona’bo, θα κάνω δώρα, vitupera’bo, castiga’bo, θα τιμωρήσω: ρήματα της περιόδου, όλα της πρώτης συζυγίας σε -a’re, τέσσερις προτάσεις κύριες, impa’vidos, μη δειλούς, θαρραλέους, igna’vos, δειλούς: αντικείμενα, post pugnam: μετά τη μάχη, εμπρόθετος προσδιορισμός χρόνου, post: μετά, πρόθεση συντασσόμενη με αιτιατική.

ΣΥΝΕΧΙΖΕΤΑΙ ΣΤΟ ΑΡΘΡΟ Συγκριτική διδασκαλία των κλασικών γλωσσών Μάθημα 4 Συνέχεια