Συγκριτική διδασκαλία των κλασικών γλωσσών Μάθημα 9 ΣυνέχειαΒ
ΣΥΓΚΡΙΤΙΚΗ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ ΤΩΝ ΚΛΑΣΙΚΩΝ ΓΛΩΣΣΩΝ ΜΑΘΗΜΑ 9 ΣυνέχειαΒ
(Με βάση το σχετικό δικό μας βιβλίο (των Ιωαννίδη Κ. & Ιωαννίδου Αικ.) του 2007)
ΜΑΘΗΜΑ 9. Τα ουσιαστικά ουδέτερου γένους.
9.3.1. Να αναλύσεις και να μεταφράσεις τους διαλόγους:
Α. Αρχαία ελληνικά:
Διδάσκαλος: Ἔρρωσθε!
Μαθητής: Καὶ σύ γε!
Διδάσκαλος: Περὶ ποιήσεως σήμερον τὸ μάθημα. Τίς ἄν εἴποι περὶ τοῦ Σοφοκλέους βίου;
Μαθητής: Ἔγωγε. Σοφοκλῆς Σοφίλου, Κωλονῆθεν, Ἀθηναῖος τραγικὸς ἦν, τεχθεὶς κατὰ τὴν ογ΄ ὀλυμπιάδα καὶ πρεσβύτερος Σωκράτους ἔτη ιζ΄. Οὗτος πρῶτος τρισὶν ἐχρήσατο ὑποκριταῖς καὶ τῷ καλουμένῳ τριταγωνιστῇ καὶ πρῶτος τὸν χορὸν ἐκ πεντεκαίδεκα εἰσήγαγε νέων, πρότερον δυοκαίδεκα εἰσιόντων. Παῖδες δὲ αὐτῷ Ἰοφῶν, Λεωσθένης, Ἀρίστων, Στέφανος καὶ Μενεκλείδης. Τελευτᾷ δὲ μετὰ Εὐριπίδην, ἐτῶν ενενήκοντα. Ἐδίδαξε δὲ δράματα ρκγ΄ νίκας δὲ εἷλε κδ΄.
Διδάσκαλος: Εὖγε! Ὀρθῶς λέγεις. Πότερος πρεσβύτερος ἦν Σοφοκλῆς ἤ Εὐριπίδης;
Μαθητής: Σοφοκλῆς γε, ὦ διδάσκαλε, ἐνενηκοντούτης γὰρ ἐτελεύτησε τὸν βίον;
Διδάσκαλος: Εἰπέτω τις τρία τῶν Σοφοκλέους δραμάτων!
Μαθητής: Ἀντιγόνη, Φιλοκτήτης, Αἴας, ὦ διδάσκαλε.
Διδάσκαλος: Τίς ἦν ὁ μῦθος ἐν τῷ δράματι «Ἀντιγόνη»;
Μαθητής: Ἀντιγόνη, ἡ Οἰδίποδος θυγάτηρ, Κρέοντος ἀντιλέγοντος, Πολυνείκη τὸν ἀδελφόν, σὺν θεοῖς, πλεῖστα δεινὰ πάσχουσα, θάπτει, ὑπὸ Κρέοντος δὲ διωκομένη, μετὰ Αἵμονος τοῦ ἐρωμένου θνῂσκει.
Διδάσκαλος: Εὖγε! Πόσοις ὑποκριταῖς Αἰσχύλος, Σοφοκλῆς ἤ Εὐριπίδης ἐχρήσατο;
Μαθητής: Αἰσχύλος β΄, Σοφοκλῆς γ΄καὶ Εὐριπίδης γ΄ ὑποκριταῖς ἐχρήσατο.
Διδάσκαλος: Τίς πρῶτος εἰσήγαγεν χορὸν ἐκ δυοκαίδεκα νέων;
Μαθητής: Αἰσχύλος, ὦ διδάσκαλε, Σοφοκλῆς δὲ ἐχρήσατο χορῷ ἐκ πεντεκαίδεκα νέων.
Διδάσκαλος: Ὁ χορὸς δὲ ἐν τῷ δράματι τί ἐστι; τί δὲ χορηγός ἐστι;
Μαθητής: Χορὸς τραγικὸς θίασος ἐξ ιε΄εὐδοκιμούντων προσώπων ἐστί, χορὸς δὲ κωμικὸς ἐξ κδ΄προσώπων. Χορηγὸς δὲ ὁ τοῦ χοροῦ ἡγούμενος καὶ δοτήρ ἐστι.
Διδάσκαλος: Διηγοῦ περὶ τῶν Σοφοκλέους παίδων!
Μαθητής: Παῖδες ε΄ ἦσαν αὐτῷ, Ἰοφῶν, Λεωσθένης, Ἀρίστων, Στέφανος καὶ Μενεκλείδης.
Διδάσκαλος: Τίνα ἡγεῖ τῶν τραγικῶν ποιητῶν κάλλιστον εἶναι;
Μαθητής: Σοφοκλέα, ὅτι διὰ τὸ ἡδύ τῆς γλώττης Μέλιττα προσηγορεύθη.
Διδάσκαλος: Φέρε δή, ἄπιτε, σχολὴ γάρ ἐστι!
Μαθητής: Χαῖρε, ὦ διδάσκαλε!
Διδάσκαλος: Χαίρετε!
Β. Λατινικά:
Praeceptor: Salve’te, pu’eri puellae’que!
Discipulus: Salve tu quoque!
Praeceptor: Quot bella inter Roma’nos Graeco’sque erant?
Discipulus: Tria, sicut inter Roma’nos et Carthaginie’nses.
Praeceptor: Curnam Roma’ni Graecos Carthaginiense’sque superave’runt?
Discipulus: Roma’ni vice’runt quia fortio’res erant.
Praeceptor: Quando secu’ndum bellum Pu’nicum fuit?
Discipulus: Anno ducentesi’mo duodevice’simo a. Chr. n. (το 218 π.Χ.).
Praeceptor: Cuius (με ποιου) prude’ntia et consta’ntia res pu’blica serva’ta est (σώθηκε)?
Discipulus: Fa’bii Ma’ximi, dictato’ris.
Praeceptor: Quo bello Scipio dux Romano’rum fuit?
Discipulus: Bello secu’ndo cum Carthaginie’nsibus.
Praeceptor: Quando Cartha’go a Roma’nis dele’ta est (καταστράφηκε)?
Discipulus: Anno cente’simo quadrage’simo sexto, tertio bello pu’nico.
Praeceptor: Quando Roma’ni Cori’nthum occupave’runt ac deleve’runt?
Discipulus: Anno cente’simo quadrage’simo sexto, tertio bello Graeco.
Praeceptor: Quale o’ppidum fuit Cori’nthus apud anti’quis Graecis?
Discipulus: Cori’nthus fuit urbs clara, opulenti’ssima Graeci’sque cara.
Praeceptor: Euge! Satis de Roma’nis. Quid ad ve’sperum age’tis?
Discipulus: Ego, do’mine, cum sociis meis in cinematographe’um ibo.
Praeceptor: Quid eo (εκεί) visu’rus es (τι πρόκειται να δεις)?
Discipulus: Opus magni’ficum, cui index (τίτλος) est «De bello et pace».
Praeceptor: Et tu, Paule, quid agis ad ve’sperum?
Discipulus: Forta’sse in discothe’cam cum pue’lla mea ad salta’ndum ibo.
Praeceptor: Felici’ssimi estis. Ite nunc in a’uleam!
Discipulus : Vale, magi’ster!
Praeceptor: Vale’te quoque!
9.3.2. Συμπλήρωσε όλους τους τύπους στον παρακάτω πίνακα για τα ουσιαστικά ἔτος, στρατεύματι, πράγματα, τελῶν, ἐπιτήδεια:
τὸ / ...................................................................................................................
τοῦ / ....................................................................................................................
τῷ / ...................................................................................................................
τὸ / ....................................................................................................................
ὦ / ....................................................................................................................
τὰ / ...................................................................................................................
τῶν / .....................................................................................................................
τοῖς / .....................................................................................................................
τὰ / ......................................................................................................................
ὦ / .....................................................................................................................
Συμπλήρωσε όλους τους τύπους στον παρακάτω πίνακα για τα ουσιαστικά bellum, impe’rii, proe’lium, anima’lia, tempo’ribus:
Ονομαστική / ............................................................................................................
Γενική / ............................................................................................................
Δοτική / ............................................................................................................
Αιτιατική / ............................................................................................................
Κλητική / ............................................................................................................
Αφαιρετική / ............................................................................................................
Ονομαστική / ............................................................................................................
Γενική / ............................................................................................................
Δοτική / ............................................................................................................
Αιτιατική / ............................................................................................................
Κλητική / ............................................................................................................
Αφαιρετική / ............................................................................................................
9.3.3. Να αναγνωρίσεις τα ουδέτερα ουσιαστικά και τη λειτουργία τους στις παρακάτω προτάσεις:
1. Ἱκανὸν φαίνεται τεκμήριον ὅτι οὐδεὶς τῶν ἀρχόντων παρεσκευασμένος ἦν.
2. Οὗτος δέ μου καταγελᾷ, ὅτι οὐδὲ τρίτον μέρος εἴρηκα τῶν τούτοις ὑπαρχόντων κακῶν.
3. Τιρίβαζος λάθρα χρήματα ἔδωκε Ἀνταλκίδα.
4. Καὶ εἰ μὴ πέποιθα τοὔργον ἐργαστέον ἐστί.
5. Οἱ τριάκοντα ᾑρέθησαν, ἐπεὶ τάχιστα τὰ μακρὰ τείχη καθῃρέθη.
1. Germa’ni trans (πέρα από) Rhenum flumen i’ncolunt (κατοικούν).
2. Pyrrhus in Ita’lia cum Roma’nis de impe’rio dimica’tus est (αγωνίσθηκε).
3. Stu’dium impe’rii et glo’riae saepe i’mpulit (ώθησε) Roma’nos ad bellum.
4. Anti’qui Graeci co’rporis firmita’tem (δύναμη) admiraba’ntur (θαύμαζαν).
5. Omnes co’nsules Roma’ni post pugnam triu’mphum (θρίαμβο) pete’bant (ζητούσαν).
9.3.4. Να αναγνωρίσεις τα ουδέτερα ουσιαστικά στις παρακάτω εκφράσεις, να τα κλίνεις στον αντίθετο αριθμό και να μάθεις τις εκφράσεις:
1. Θρασυκλῆς φαιδρῷ τῷ προσώπῳ πρόσεισι (πλησιάζει).
2. Κύλικα (ποτήρι) πλήρη ὕδατος ἐπιθυμῶ.
3. Τί ἄν εἴποι (μπορεί να πει) τις περὶ τῶν παθῶν;
4. Τίθημι τόδε ἐν τοῖς ὠφελήμασι (το θεωρώ ωφέλεια).
5. Ὅρα τὰ στρουθία (σπουργίτια) ἐπὶ τῆς ὁδοῦ!
6. Περὶ πλείονος ποιοῦμαι (προτιμώ) τὰ ποντικὰ κάρυα (φουντούκια).
7. Ἡ ὄϊς (πρόβατο) γάλα, ἔριον καὶ ὄνθον (κοπριά) δίδωσι.
8. Μέγα φρονῶ ἐπὶ (υπερηφανεύομαι) τοῖς τοῦ πατρὸς ἔργοις.
9. Multos libros parvo pre’tio (σε χαμηλή τιμή) emi.
10. Sed a’ntequam facia’mus novum iter… (ταξίδι, πορεία).
11. Ami’cus tuus fa’cinus indi’gnum est (ανάξιο κάθαρμα).
12. Aeropla’num in aeripo’rtu nunc terram atti’ngit (προσγειώνεται).
13. Ista consi’lia vobis non pro’derunt (δε θα σας ωφελήσουν).
14. Triclina’ria (σερβιτόρα), affer mihi, quaeso, aquae po’culum (ποτήρι)!
15. Nec e sto’macho neque e genu (γόνατο) labo’ro (υποφέρω).
16. Po’tius est (είναι καλύτερα) hoc malum (μήλο) e’dere.
9.3.5. Να αναγνωρίσεις τα ουδέτερα ουσιαστικά στις παρακάτω εκφράσεις και να κλίνεις στον ίδιο αριθμό τα υπογραμμισμένα:
1. Ἀλλήλων τὰ βάρη βαστάζετε!
2. Δάκρυα τὰ προοίμια τῆς τέχνης (Δυσκολεύεται πολύ κανείς για να μάθει τέχνη).
3. Ἔαρ τῆς ζωῆς (Η νεότητα).
4. Θοῦ, Κύριε, φυλακὴν τῷ στόματί μου!
5. Κυνικὰ καύματα (Οι μεγάλες ζέστες του Ιουλίου και Αυγούστου).
6. Ut fata trahunt (Όπως επιβάλλει το πεπρωμένο).
7. Sine ira et stu’dio (Χωρίς οργή και βιασύνη).
8. Mens sana in co’rpore sano.
9. Ius priva’tum (Ιδιωτικό δίκαιο).
10. Ab imo pe’ctore (Από τα βάθη της ψυχής).
9.3.6. Να αναλύσεις συντακτικά τις περιόδους:
Οἱ δὲ τριάκοντα ᾑρέθησαν μὲν ἐπεὶ τάχιστα τὰ μακρὰ τείχη καὶ τὰ περὶ τὸν Πειραιᾶ καθῃρέθη, αἱρεθέντες δὲ ἐφ’ ᾧ (με τον όρο) συγγράψαι νόμους, καθ’ οὕστινας πολιτεύσοιντο, τούτους μὲν ἀεὶ ἔμελλον (καθυστερούσαν) συγγράφειν, βουλὴν δὲ καὶ τὰς ἄλλας ἀρχὰς κατέστησαν ὡς ἐδόκει αὐτοῖς.
Cum duo’bus (με δύο) po’pulis Germa’niae Roma’ni duo’decim (δώδεκα) annos bellave’runt. Illi omnes exe’rcitus Roma’nos fugave’runt (έτρεψαν σε φυγή) et agros vastave’runt (ερήμωσαν) tota’mque Ga’lliam occupave’runt. U’ltimo ante Christum natum sae’culo (αιώνα) res pu’blica Roma’na tribus (με τρεις) bellis civi’libus (εμφύλιους) vexa’ta est (ταλαιπωρήθηκε).
9.3.7. Σχημάτισε προτάσεις με τις παρακάτω λέξεις:
1. ὅτε, μάχη, γίγνομαι, βασιλεύς, κελεύω, γενναῖος, εἰμί.
2. Τισσαφέρνης, αἰτιῶμαι, Πέρσας. προδίδωμι, βασιλεύς.
3. βασιλεύς, καταπέμπω, Τισσαφέρνης, ἀποτέμνω, σατράπης, κεφαλή.
4. Ἀγησίλαε, αἴτιος, δίκην δίδωμι, ὑπό, βασιλεύς.
5. φέρε, δή, κύλιξ, πλήρης, ὕδωρ.
6. Tria, bellum, inter, Roma’ni, Graeci, sum.
7. Secu’ndus, bellum, pu’nicus, Roma’ni, su’pero.
8. Fa’bius Ma’ximus, dicta’tor, sum, et, Poeni, su’pero.
9. Tertius, bellum, pu’nicus, Sci’pio, dux, Roma’ni, sum.
10. Pater, meus, felix, sum, et, cum, ego, in cinematogra-phe’um, ibo.
9.3.8. Μετάφρασε στα αρχαία ελληνικά και λατινικά τις εκφράσεις:
ΣΤΑ ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ:
1. Όταν έγινε αυτή η μάχη, ο Τισσαφέρνης έτυχε να είναι στη Λυδία.
2. Οι Πέρσες κατηγορούσαν τον Τισσαφέρνη ότι είχε προδώσει το βασιλιά.
3. Ο βασιλιάς στέλνει τον Τιθραύστη και του κόβει το κεφάλι.
4. Ο Τιθραύστης είπε στον Αγησίλαο ότι αίτιος ήταν ο Τισσαφέρνης.
5. Ο βασιλιάς έχει την αξίωση ο Αγησίλαος να αποπλεύσει στην πατρίδα του.
6. Οι πόλεις της Ασίας πρέπει να πληρώνουν τον αρχαίο φόρο.
7. Ο Αγησίλαος αποκρίθηκε ότι δε θα τα έκανε αυτά.
8. Εγώ έχω τιμωρήσει το δικό σου εχθρό.
9. Ποιος νομίζεις ότι είναι βασιλιάς;
10. Εμπρός φύγετε, διάλειμμα είναι!
ΣΤΑ ΛΑΤΙΝΙΚΑ:
1. Οι Καρχηδόνιοι και οι Έλληνες πολέμησαν με τους Ρωμαίους.
2. Οι καρχηδονιακοί πόλεμοι ήταν τρεις, αλλά και οι ελληνικοί πόλεμοι με τους Ρωμαίους ήταν τρεις.
3. Οι Καρχηδόνιοι στην πρώτη μάχη νίκησαν.
4. Μετά την τρίτη μάχη ο αρχηγός των Ρωμαίων έσωσε την πολιτεία.
5. Σε εκείνον τον πόλεμο ο Αννίβας νίκησε τους Ρωμαίους και κατέλαβε την Ιταλία.
6. Ο Σκιπίων με αυτή τη νίκη τελείωσε τον πόλεμο.
7. Οι Ρωμαίοι το 146 π.Χ. κατέστρεψαν την Κόρινθο.
9. Ο Παύλος θα πάει στον κινηματογράφο.
10. Η Τέρτια θα πάει στη ντισκοτέκ για να χορέψει με το φίλο της.
9.4. Αρχαιομάθεια.
1. τὰς δ’ ἐν τῇ Ἀσίᾳ πόλεις αὐτονόμους οὔσας:
Οι ελληνικές αποικίες στη Μικρά Ασία όπως η Σμύρνη, η Μίλητος, η Πριήνη, η Έφεσος, η Τέως, η Φώκαια, οι Κλαζομενές, η Κολοφών, η Αλικαρνασσός κ.ά. υπήρξαν λίκνο του ελληνικού πολιτισμού και συνέβαλαν σημαντικά στην ανάπτυξη της Φιλοσοφίας, των επιστημών και των τεχνών, με εκπροσώπους όπως ο Θαλής ο Μιλήσιος, ο Ηράκλειτος ο Εφέσιος, ο Ηρόδοτος ο Αλικαρνασσεύς και άλλοι πολλοί. Μετά την επέκταση του Περσικού κράτους επί Κύρου του μεγάλου μέχρι και τη Λυδία, το 546 π.Χ., αποτελούσαν πεδίο ανταγωνισμού μεταξύ Ελλήνων και Περσών και ήταν υποχρεωμένες άλλοτε να είναι υποτελείς στους Πέρσες, άλλοτε να είναι αυτόνομες και να πληρώνουν φόρο και άλλοτε να είναι ελεύθερες, συνήθως σε περιόδους που υπήρχε ισχυρή πολιτική και στρατιωτική εξουσία στην Ελλάδα, όπως μετά τη νίκη των Ελλήνων στους Περσικούς πολέμους, που τις βλέπουμε να συμμετέχουν στην Α΄ Αθηναϊκή συμμαχία, το 478 π.Χ., στην περίοδο της εκστρατείας του Αγησίλαου στην Ασία, το 394 π.Χ., στην εποχή του Κίμωνα, το 467 π.Χ., και μετά τις κατακτήσεις του Μεγάλου Αλεξάνδρου, 333 - 323 π.Χ.
2. ἄνευ τῶν οἴκοι τελῶν:
Οι αρχαίοι Έλληνες θεωρούσαν βάρβαρους όσους δε μιλούσαν ελληνικά, αν και στην πραγματικότητα η αντίθεση ανάμεσα στους Έλληνες και τους άλλους ανατολικούς λαούς της αρχαιότητας δεν ήταν ουσιαστικά αντίθεση γλώσσας αλλά πολιτισμού. Η απονομή της δικαιοσύνης, όπως βλέπουμε στο απόσπασμα, γίνεται με απόφαση του βασιλιά και αποκοπή του κεφαλιού του Τισσαφέρνη από τον Τιθραύστη, σε ένα σύστημα απόλυτης μοναρχίας, βαρβαρότητας και απουσίας κάθε δικονομικής προστασίας του πολίτη. Από την άλλη πλευρά βλέπουμε τον Αγησίλαο, βασιλιά της Σπάρτης με αυξημένες εξουσίες, να αδυνατεί να πάρει απόφαση χωρίς την έγκριση των τελῶν της πατρίδας, δηλαδή των πέντε εφόρων και της Απέλλας. Στην Αθήνα της ίδιας εποχής μια τέτοια καταδικαστική απόφαση έπρεπε να ληφθεί από τα δικαστήρια ανάμεσα στα οποία σπουδαιότερο ήταν η Ηλιαία, ένα δικαστήριο ενόρκων, του οποίου μέλη μπορούσαν να γίνουν, μετά από κλήρωση, όλοι οι πάνω από τα τριάντα έτη γνήσιοι Αθηναίοι πολίτες, αν δεν εκκρεμούσε κατηγορία εις βάρος τους. Είχε 6000 μέλη, τους ηλιαστές, από τους οποίους οι 1000 ήταν αναπληρωματικοί. Το δικαστήριο δίκαζε σε τμήματα των 201, 501, 1001 δικαστών ανάλογα με τη σοβαρότητα της δίκης. Οι δικαστές έπαιρναν αποζημίωση 2-3 οβολούς για κάθε δικάσιμη ημέρα. Η ψηφοφορία ήταν μυστική. Αντί της αποκοπής της κεφαλής στην Αθήνα χρησιμοποιούσαν το κώνειο που ήταν μια παχύρρευστη ουσία με χαρακτηριστική δυσάρεστη οσμή από τους βλαστούς και τα φύλλα του φυτού κώνειου, μια τοξική ουσία που απορροφάται γρήγορα από τους βλεννογόνους αδένες και επιφέρει παράλυση των κέντρων του προμήκους μυελού και προκαλεί σχετικά ανώδυνο θάνατο από ασφυξία.
3. Eo’dem anno etiam Cori’nthum:
Οι Ρωμαίοι, στην προσπάθειά τους να επεκταθούν και έξω από την Ιταλία, έκαναν τους τρεις καρχηδονιακούς πολέμους τον 3ο και 2ο αιώνα π.Χ. και τους τρεις μακεδονικούς πολέμους στην ίδια περίοδο. Και στις δύο περιπτώσεις νίκησαν και το 146 π.Χ. κατέσκαψαν και ισοπέδωσαν και την Καρχηδόνα και την Κόρινθο, δίνοντας άδοξο τέλος και στην τελευταία προσπάθεια των Ελλήνων για ισχυροποίηση του συνασπισμού της Αχαϊκής συμπολιτείας. Οι τελευταίοι στρατηγοί της Αχαϊκής συμπολιτείας, ο Κριτόλαος, ο Δίαιος και ο Δημόκριτος, δεν κατάφεραν να αντιμετωπίσουν τις ρωμαϊκές δυνάμεις του Μέτελλου στη Σκάρφεια και του Λεύκιου Μόμμιου στη Λευκόπετρα και η Κόρινθος, η ένδοξη και πλουσιότατη πόλη, καταλήφθηκε από τους Ρωμαίους. Οι Κορίνθιοι φονεύθηκαν, οι περιουσίες τους δημεύθηκαν και, όπως μαρτυρεί ο Πολύβιος, χιλιάδες εργα τέχνης καταστράφηκαν και η νότια Ελλάδα έκτοτε αποτέλεσε ρωμαϊκή επαρχία με το όνομα Αχαΐα.
4. Fa’bii Ma’ximi dictato’ris:
Σε καιρούς επικίνδυνους για τη Ρώμη λόγω πολεμικών γεγονότων διοριζόταν μετά από έγκριση της συγκλήτου ένας δικτάτορας, που είχε για έξι μήνες την απόλυτη εξουσία, όπως παλαιότερα ο βασιλιάς. Ο δικτάτορας ήταν ανεξέλεγκτος και τερμάτιζε τη θητεία του μόλις εξέλειπε η αιτία για την οποία είχε διορισθεί. Κάτι ανάλογο γινόταν και στην Αθήνα με το θεσμό του στρατηγού αυτοκράτορα. Ο πρώτος δικτάτορας φαίνεται πως διορίσθηκε γύρω στο 500 π.Χ. κατά τη διάρκεια των εμφύλιων αγώνων που επακολούθησαν την εκδίωξη των Ταρκυνίων από τη Ρώμη. Τέτοιοι δικτάτορες διορίστηκαν ο Κιγκιννάτος το 458, για να αντιμετωπίσει τον κίνδυνο των Αικούων, ο Κάμιλλος, για να αντιμετωπίσει τους Γαλάτες του Βρέννου, ο Φάβιος Μάξιμος, για να αντιμετωπίσει τους Καρχηδόνιους του Αννίβα κ.ά. Αργότερα στην περίοδο των εμφύλιων πολέμων του 1ου π.Χ. αιώνα εκμεταλλεύθηκαν το θεσμό, αφού μετέβαλαν ριζικά τη λειτουργία του, ο Σύλλας και ο Καίσαρ και έδωσαν στη λέξη περίπου το σημερινό της νόημα.
ΣΥΝΕΧΙΖΕΤΑΙ ΣΤΟ ΑΡΘΡΟ Συγκριτική διδασκαλία των κλασικών γλωσσών Μάθημα 10