Νεοϊνδοευρωπαϊκή Μάθημα 2

ΝΕΟΪΝΔΟΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΜΑΘΗΜΑ 2

ΜΙΑ ΤΕΧΝΗΤΗ ΓΛΩΣΣΑ ΔΙΕΘΝΟΥΣ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΣ ΜΕ ΒΑΣΗ ΤΗΝ ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ

(Με βάση το σχετικό δικό μας βιβλίο (των Ιωαννίδη Κ. & Ιωαννίδου Αικ.) του 2008) --ΚώτσονΙωαν 19:46, 27 Αυγούστου 2009 (UTC)

ΜΑΘΗΜΑ 2. ΤΟ ΟΥΣΙΑΣΤΙΚΟ

2.1.1. Γενικά για το ουσιαστικό.

Ουσιαστικά είναι οι κλιτές λέξεις που σημαίνουν πρόσωπα, ζώα, πράγματα, ενέργεια, κατάσταση, ιδιότητα και χωρίζονται σε συγκεκριμένα (ἄνθρωπος) και αφηρημένα (ἐνέργεια), σε κύρια (Σωκράτης) και προσηγορικά (πόλις). Η αρχαία Ελληνική, η Λατινική, η Σανσκριτική1 και η αρχαία Ιρλανδική2 διατήρησαν το σύστημα των γενών, των κλίσεων, των αριθμών, των πτώσεων και των θεματικών ονομάτων της Ινδοευρωπαϊκής και το ίδιο έκαναν σε κάποιο βαθμό και άλλες ινδοευρωπαϊκές γλώσσες3. Η αρχαία ελληνική διατήρησε τις καταλήξεις της ινδοευρωπαϊκής, αλλά μετέβαλε το τελικό –m4 της γενικής πληθυντικού σε -ν και το συλλαβικό φθόγγο n της κατάληξης της αιτιατικής πληθυντικού τον απέβαλε στα φωνηεντόληκτα και τον έκανε –α5 στα συμφωνόληκτα.

Η κατάληξη -osjo ή –oso6 της ινδοευρωπαϊκής γενικής έγινε -ου στην αρχαία Ελληνική και -i ή -us στη λατινική. Το ληκτικό -m της αιτιατικής ενικού και της γενικής πληθυντικού διατηρήθηκε στη Λατινική, αλλά έγινε -n στην αρχαία Ελληνική. Το -n της κατάληξης της αιτιατικής πληθυντικού αποβλήθηκε και στις δύο γλώσσες πριν από το -s με σύγχρονη αντέκταση του προηγούμενου θεματικού φωνήεντος. Η Σανσκριτική7 έμεινε πιο κοντά στο σύστημα των καταλήξεων της Ινδοευρωπαϊκής και διατήρησε και τις οκτώ πτώσεις της, σε αντίθεση με την αρχαία Ελληνική που διατήρησε πέντε, τη Λατινική που διατήρησε έξι και την αρχαία Ιρλανδική8 που διατήρησε πέντε.

2.1.2. Το ουσιαστικό της Νεοϊνδοευρωπαϊκής.

Η Νεοϊνδοευρωπαϊκή, σε αντίθεση με την Ινδοευρωπαϊκή, δε διατηρεί τη διάκριση των γενών στα ουσιαστικά, ενώ τη διατηρεί στις αντωνυμίες, ούτε τη διάκριση των κλίσεων, ούτε διατηρεί τα θεματικά φωνήεντα της Ινδοευρωπαϊκής, αλλά διατηρεί τους δύο από τους τρεις αριθμούς της, δηλαδή τον ενικό και τον πληθυντικό, και πέντε από τις οκτώ πτώσεις της9, την ονομαστική, τη γενική, τη δοτική, την αιτιατική και την κλητική. Καταργεί όλες τις καταλήξεις της κλίσης των ουσιαστικών και σχηματίζει μόνο μία, την -es10, για τον πληθυντικό αριθμό όλων των ουσιαστικών.

Τα ουσιαστικά της παράγονται από τα αντίστοιχα ουσιαστικά της αρχαίας Ελληνικής και αποτελούνται μόνο από το θέμα των ουσιαστικών αυτών, που προκύπτει από τη γενική πτώση (τα τοπωνύμια, τα επώνυμα, τα κλασικά ή ιστορικά κύρια ονόματα προσώπων μπορούν να διατηρούν τις κλασικές καταλήξεις τους της ονομαστικής), αν αφαιρεθεί η κλιτική κατάληξη. Διακρίνει τα ουσιαστικά σε έμψυχα και άψυχα και παράγει από τo θέμα των έμψυχων αρσενικών έμψυχα θηλυκά με την κατάληξη -a, όπως didaskal / didaskala, matet / mateta, kateget / kategeta, και το ίδιο ισχύει και για τα κύρια ονόματα προσώπων, όπως Ioann-es > Ioanna.

Η διάκριση των πτώσεων των ουσιαστικών γίνεται από το άρθρο που προηγείται, όπως se paid, of se paid, te se paid, paid, o paid. Δεν υπάρχουν ανώμαλα ουσιαστικά και η κλίση όλων των ουσιαστικών της Νεοϊνδοευρωπαϊκής φαίνεται στον παρακάτω πίνακα:

ΚΛΙΣΗ ΤΩΝ ΟΥΣΙΑΣΤΙΚΩΝ ΤΗΣ ΝΕΟΪΝΔΟΕΥΡΩΠΑΪΚΗΣ

ΕΝΙΚΟΣ ΑΡΙΘΜΟΣ / ΠΛΗΘΥΝΤΙΚΟΣ ΑΡΙΘΜΟΣ

ΑΡΘΡΟ - ΟΥΣΙΑΣΤΙΚΟ / ΑΡΘΡΟ - ΟΥΣΙΑΣΤΙΚΟ

Ονομαστική / se11 pater / se pateres

Γενική / of se pater / of se pateres

Δοτική / te se pater / te se pateres

Αιτιατική / se pater / se pateres

Κλητική / o pater / o pateres

Όμοια κλίνονται όλα τα ουσιαστικά (έμψυχα και άψυχα, αρσενικά, θηλυκά και ουδέτερα).

2.2.1. Λεξιλόγιο.

ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ / ΝΕΟΪΝΔΟΕΥΡΩΠΑΪΚΗ

ΛΕΞΗ - ΘΕΜΑ / ΛΕΞΗ - ΣΗΜΑΣΙΑ

εἰμί, εἶ, ἐστί - es / eg, tu, he es - εγώ είμαι

ἐσμέν, ἐστέ, εἰσί / nos, vos, hes es - εμείς είμαστε

οὗτος,αὕτη,τοῦτο - out, tout (δεικτ.) / soto, sato, toton - αυτός, αυτή, αυτό

παιδοτρίβης - paidotrib / paidotrib - γυμναστής

τοῦ παιδοτρίβου / of se paidotrib - του γυμναστή

τοὺς παιδοτρίβας / paidotribes - τους γυμναστές

πάπυρος - papur / papur - τετράδιο

τοῖς παπύροις / te se papures - στα τετράδια

πολύς,πολλή, πολύ - poll / poll, poll, poll - πολύς, πολλή, πολύ

πολλῶν / of se polles (ουσ.) - πολλῶν

βιβλίον - bibli / bibli - βιβλίο

ἐκ τῶν βιβλίων / ek se biblies - από τα βιβλία

ἔτι (ακόμη) - eti / eti - ακόμη

σφαῖρα - sfair / sfair - σφαίρα, μπάλα

σφαιρῶν / of se sfaires - σφαιρών

ὁρῶ, ὁρᾷς, ὁρᾷ - ora / eg ora, tu ora - εγώ βλέπω

ὁρῶμεν, -ᾶτε, -ῶσι - ora / nos ora, vos ora - εμείς βλέπουμε

ὁρα / age tu ora - κύττα

εἶμι (πηγαίνω) - i / eg i, tu i, he i - εγώ πηγαίνω

ἴθι, ἴτε - i / age tu i, age vos i - πήγαινε, πηγαίνετε

εἰς (πρόθεση) - eis / eis (κίνηση) - σε

ἐν - en / in (στάση) - σε

πίναξ - pinak / pinak - πίνακας

ἄρχομαι, -ει, -εται - arh / eg arh, tu arh - αρχίζω

ἀρχόμεθα, -σθε - arh / nos arh, vos arh - αρχίζουμε

διδασκαλία - didaskali / didaskali - διδασκαλία

δι’ ὀλίγου - dia + olig / in olige - σε λίγο

σχολή - shol / shol - διάλειμμα, αργία

οὔ μοι - u, eg / u te eg - όχι σε μένα

δοκεῖ (απρόσωπο) - doke / hon doke - φαίνεται

χρῆναι(απρόσωπο) - hre / hon hre - πρέπει

θορυβεῖν, θορυβῶ - torube / eg torube - θορυβώ

ἕνεκα (πρόθεση) - eneka / eneka - εξαιτίας

ἕνεκα τοῦ βιβλίου / eneka se bibli - για το βιβλίο

εἶεν (καλά) - eien / eien - καλά!

ὑγιαίνω, -εις, -ει - ugian / eg ugian, tu ugian - υγιαίνω

ὑγιαίνουμε, -ετε - ugian / nos ugian - υγιαίνουμε

γε (Βεβαιωτικό) - ge / ge - βέβαια

ἐγὠ γε - eg ge / eg ge - εγώ βέβαια

2.2.2. Κείμενο.

ΑΡΧΑΙΟ ΕΛΛΗΝΙΚΟ1

Διδάσκαλος: Ἐγὼ εἰμι ὁ διδάσκαλος. Μαθητής: Ἐγώ μαθητής εἰμι. Διδάσκαλος: Οὗτός ἐστιν ὁ παιδοτρίβης. Μαθητής: Σὺ εἶ διδάσκαλος καὶ οὗτὸς ἐστι παιδοτρίβης. Διδάσκαλος: Ὑμεῖς μαθηταί ἐστε. Μαθητής: Ἡμεῖς μαθηταί ἐσμεν. Διδάσκαλος: Χαίρετε, ὦ μαθηταί! Μαθητής: Χαῖρε, ὦ διδάσκαλε! Διδάσκαλος: Οὗτος πάπυρός (τετράδιο) ἐστιν. Μαθητής: Παπύρους πολλοὺς ἔχομεν. Διδάσκαλος: Αὕτη βύβλος (βιβλίον) ἐστίν. Μαθητής: Βύβλους ἔτι οὐκ ἔχομεν. Διδάσκαλος: Αὕτη σφαῖρά (μπάλα) ἐστι. Μαθητής: Ὁρῶμεν τὴν σφαῖραν, ὦ παιδοτρῖβα. Διδάσκαλος: Ἴθι εἰς πίνακα (Πήγαινε στον πίνακα)! Μαθητής: Εἶμι εἰς πίνακα (Πηγαίνω στον πίνακα). Διδάσκαλος: Ἀρχώμεθα τῆς διδασκαλίας (ας αρχίσουμε)! Μαθητής: Δι’ ὀλίγου σχολή (διάλειμμα) ἔσται, ὦ διδάσκαλε. Διδάσκαλος: Οὔ μοι δοκεῖ χρῆναι ἡμᾶς θορυβεῖν τούτου ἕνεκα. Μαθητής: Παῖδες γάρ ἐσμεν, ὦ διδάσκαλε. Διδάσκαλος: Εἶεν, ἴτε. Ὑγιαίνετε! Μαθητής: Καὶ σύ γε! Μαθητές: Νῦν, ὦ παῖδες, σχολή ἐστί. Ἴωμεν εἰς αὐλήν ἵνα παίξωμεν.

ΝΕΟΪΝΔΟΕΥΡΩΠΑΪΚΟ

Kateget: Eg es se didaskal. Matet: Eg es matet. Kateget: Soto es se paidotrib. Matet: Tu es didaskal ke he es paidotrib. Kateget: Vos es matetes. Matet: Nos es matetes. Kateget: Age vos hair, o matetes! Matet: Age tu hair, o didaskal! Kateget: Toton es papur. Matet: Nos eh poll papures. Kateget: Toton es bibli. Matet: Nos u eh eti biblies. Kateget: Toton es sfair. Matet: Nos ora se sfair, o paidotrib. Kateget: Age tu i eis se pinak! Matet: Eg i eis se pinak. Kateget: As nos arh se didaskali. Matet: Se shol esso in olige, o didaskal. Kateget: Eg u doke oti hon hre na vos torube eneka toton. Matet: Nos es paides, o didaskal. Kateget: Eien! Age vos i. Age vos ugian! Matet: Ke tu ge! Matet: Nun, o paides, se shol es. As nos i eis se aul (αυλή), ιna nos paidid.

2.2.3. Σχόλια (Η ανάλυση του κειμένου γίνεται κατά περιόδους και προτάσεις).

(Στη Νεοϊνδοευρωπαϊκή δεν υπάρχουν πνεύματα και τόνοι. Όλες οι λέξεις τονίζονται στην πρώτη συλλαβή και στις υπερτρισύλλαβες λέξεις αναπτύσσεται και δευτερεύων τόνος στην τρίτη και πέμπτη από την αρχή συλλαβή. Ο βασικός τόνος της πρότασης, αν δεν υπάρχει έμφαση, μπαίνει στα ουσιαστικά και τα ρήματα.)

es: είμαι, είμαι, είναι, είσαι, είναι, είσθε, είμαστε, ρήματα των επτά κύριων προτάσεων, se didaskal, se matet, se paidotrib, didaskal, paidotrib, matetes, matetes: κατηγορούμενα, soto: αυτός, δεικτική αντωνυμία, υποκείμενο.

age vos hair, age tu hair: γειά σας, γειά σου, προστακτικές, ρήματα των δύο κύριων προτάσεων, o matetes, o didaskal, κλητικές προσφωνήσεις.

es, eh, es, u eh, es: είναι, έχουμε, είναι, δεν έχουμε, είναι, ρήματα των πέντε κύριων προτάσεων, toton: υποκείμενο, papur, bibli, sfair: κατηγορούμενα, papures, biblies: αντικείμενα, eti: ακόμη, επιρρηματικός προσδιορισμός χρόνου.

ora, age tu i, eg i: κυττάμε, πήγαινε, πηγαίνω, ρήματα των τριών κύριων προτάσεων, se sfair: τη σφαίρα, τη μπάλα, αντικείμενο, o paidotrib: κλητική προσφώνηση, eis se pinak: στον πίνακα, εμπρόθετος προσδιορισμός κίνησης σε τόπο.

as nos arh, esso: ας αρχίσουμε (αρχίζουμε), θα είναι, ρήματα, που δηλώνουν προτροπή το πρώτο και χρόνο μέλλοντα το δεύτερο, των δύο κύριων προτάσεων, se didaskali: τη διδασκαλία, αντικείμενο, se shol: το διάλειμμα, υποκείμενο, in olige: σε λίγο, εμπρόθετος προσδιορισμός χρόνου.

u doke, hon hre, na torube: δε νομίζω, ότι πρέπει, να θορυβείτε, ρήματα της κύριας, της δευτερεύουσας ειδικής και της δευτερεύουσας βουλητικής πρότασης, oti: ότι, ειδι-κός σύνδεσμος, na: να, βουλητικός σύνδεσμος, eneka toton: ένεκα τούτου, γι’ αυτό, εμπρόθετος προσδιορισμός της αιτίας.

es, age vos i, age vos ugian: είμαστε, πηγαίνετε, υγιαίνετε ή γειά σας, ρήματα των τριών κύριων προτάσεων, eien: καλά, μόριο. ke tu ge: και συ βέβαια, ελλειπτική πρόταση, εννοείται age tu ugian.

2.3. Ασκήσεις.

2.3.1. Γράψε δίπλα στις αρχαίες ελληνικές λέξεις τις αντίστοιχες λέξεις της Νεοϊνδοευρωπαϊκής:

ΑΡΧ. ΕΛΛ. ΛΕΞΗ / ΝΕΟΪΝΔ. ΛΕΞΗ

νόμ-ος se nom

παραδείγματ-ος

νομοθέτ-ης

παραιτέ-ομαι

νύμφ-η

περιγραφ-ή

ξενών < ξενῶν-ος

πιστεύ-ω

ὁδεύ-ω

προσεχής <-έσ-ος

οἰκέτ-ης

σύνθεσ-η

οἰκέ-ω

συνθέτ-ω

οἰκήματ-ος

Οἰδίπους

2.3.2. Γράψε δίπλα στις λέξεις της Νεοϊνδοευρωπαϊκής τις αντίστοιχες αρχαίες ελληνικές λέξεις:

ΝΕΟΪΝΔ. ΛΕΞΗ / ΑΡΧ. ΕΛΛ. ΛΕΞΗ

nika ρ.

parasit τό

nik ἡ

prosklese ἡ

nikefor ὁ

rabd ἡ

oletr ὁ

rapsodi ἡ

οkne ρ.

skopt ρ. οlbi (πλούσιος) ὁ

sofismat τό

paramele ρ.

tapein ὁ

paranom ὁ

tapeino ρ.

2.3.3. Συμπλήρωσε τους τύπους που λείπουν στον παρακάτω πίνακα:

Ονομαστική / .........................................

Γενική / of se didaskali

Δοτική / .........................................

Αιτιατική / ........................................

Κλητική / o didaskali

2.3.4. Ανάλυσε γραμματικά και συντακτικά τις παρακάτω περιόδους:

Nos es se didaskales ke eh poll biblies of istori, ala vos es se didaskalaes ke u eh poll papures. Se didaskales do se biblies te se matetes, os (οι οποίοι) i (πηγαίνουν) eis se lukei, ke te se matetaes, as i eis se gumnasi of se pole of Nikaia. Age vos hair, o didaskales, eg feug (φεύγω) apo se Nikaia ke i eis ene lukei of Atena. Age tu i eis se pinak, o Georgios, ke graf te toton se askesees of se matemat, on nos eh semeron. Toton es sfair ke tatad es biblies. Age tu do, o Nikolaos, se sfair te se paidotrib ke se biblies te se matetaes! Age u tu graf (μη γράφεις), o Maria, poll askesees, dioti tu u eh poll hron (πολύ χρόνο), ina (για να) tu graf poll matemates. Tu es paida ke hon hre na tu paidid (παίζω) olige. Nos ora se didaskal, o i eis se kep, ina he paidid sun se matetes ke matetaes. Eg doke oti u hon hre na vos torube, dioti se didaskal es astenes (άρρωστος).

Eg agapa ene gluke kor,

nun ha gela, se eli kai,

nun ha pone, ha ste se hor,

Zeus breh ei illa klai?

(gluke kor, γλυκιά κόρη, nun, τώρα, gela, γελά, se eli, ο ήλιος, kai, καίει, ha pone, πονά, ha ste, στήνει, se hor, το χορό, Zeus breh, ο Δίας βρέχει, ei, ή, illa klai, κλαίει)

2.3.5. Σχημάτισε περιόδους με τις λέξεις:

1. nos, es, se, pater, ke, eh, poll, paid, ala, vos, es, mater, ke, u eh poll, paid.

2. age tu hair, o didaskal, nos, feug (φεύγω), ek Pireus, nos i, eis se Atena.

3. age tu i, eis se pinak, o Georgios, ke, graf, te se papur, se, askesees.

4. age tu do, o Demetrios, se bibli, te se, paidotrib, ke, se sfair, te se, matetes!

5. tatad, es sfair, ala, tatad, es biblies, ke, papures, of, pater.

6. o Maria, tu eh, poll, askesees, ke, tu u eh, poll hron (πολύ χρόνο).

7. tu, es, paida, o Elene, nos hon hre, na nos paidid, (παίζω) olige.

8. nos, ora, se, didaskal, o (ο οποίος) i, (πηγαίνει) eis se lukei.

9. ego doke, oti, u hon hre, na tu torube, in, se, lukei.

10. nos eh, semeron (σήμερα), poll, matemat, in, se, gumnasi.

2.3.6. Μετάφρασε στη Νεοϊνδοευρωπαϊκή τις περιόδους:

1. Ποιος θέλει (tel < θέλ-ω) να φέρει το βιβλίο στον πίνακα;

2. Εγώ θέλω να φέρω τα βιβλία και τα τετράδια του μαθἠματος στον πίνακα.

3. Μαζί με την Αθηνά (Atena) να κινείς (age tu kine < κινέ-ω) και συ το χέρι (heir)!

4. Ποια (tos) είναι, Μαρία, τα παιδιά του Οιδίποδα και της Ιοκάστης (Ioakaste);

5. Τα παιδιά του Οιδίποδα είναι η Αντιγόνη, ο Πολυνείκης και ο Ετεοκλής.

6. Πού (pu) είναι τα βιβλία σου και τα τετράδιά σου;

7. Πού (pu) είναι το βιβλία μας και τα τετράδιά τους;

8. Τα βιβλία μου είναι πάνω (epi) στο τραπέζι (trapez).

9. Ακόμη (eti) εδώ (entade, edo) είσαι εσύ; Τι (ton) περιμένεις (perimen);

10. Σε παρακαλώ (parakale) να (na) μου δώσεις τα βιβλία.

ΣΥΝΕΧΙΖΕΤΑΙ ΣΤΟ ΑΡΘΡΟ Νεοϊνδοευρωπαϊκή Μάθημα 3