Συγκριτική διδασκαλία των κλασικών γλωσσών Μάθημα 3 Συνέχεια

ΣΥΓΚΡΙΤΙΚΗ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ ΤΩΝ ΚΛΑΣΙΚΩΝ ΓΛΩΣΣΩΝ ΜΑΘΗΜΑ 3 Συνέχεια

(Με βάση το σχετικό δικό μας βιβλίο (των Ιωαννίδη Κ. & Ιωαννίδου Αικ.) του 2007)

ΜΑΘΗΜΑ 3. Τα ουσιαστικά αρσενικού γένους.

(Όλα τα ουσιαστικά τα μαθαίνουμε με την ονομαστική και γενική τους.)

3.3.1. Να αναλύσεις και να μεταφράσεις τους διαλόγους:

Α. Αρχαία ελληνικά:

Διδάσκαλος: Χαίρετε, ὦ φίλοι μαθηταί!

Μαθητής: Χαῖρε, ὦ διδάσκαλε!

Διδάσκαλος: Τίς ἡμῶν μετασχεῖν τοῦ μαθήματος βούλεται;

Μαθητής: Ἔγωγε.

Διδάσκαλος: Τίς εἶ ὁ λέγων;

Μαθητής: Νικολάου Ἰωάννης.

Διδάσκαλος: Ἄκουσον καὶ σύνες (κατάλαβε) ὅ σοι λέγω!

Μαθητής: Ἀκούω καὶ συνίημι (καταλαβαίνω), ὦ διδάσκαλε.

Διδάσκαλος: Εἶεν, λέγε. Τίς ἐστιν ὁ συγγράψας τὴν ἐπὶ τοὺς Πέρσας Ἀλεξάνδρου ἀνάβασιν;

Μαθητής: Ἀρριανὸς Φλάβιος, ἐκ Βιθυνίας ὤν.

Διδάσκαλος: Πηλίκος τὸν βίον ἐτελεύτησεν;

Μαθητής: Ὀγδοηκοντούτης.

Διδάσκαλος: Τὶς τῷ Ἀλεξάνδρῳ τοὺς ἱππέας ἦγεν;

Μαθητής: Ἡγέλοχος ἦγεν αὐτούς.

Διδάσκαλος: Πόσον Ἀλέξανδρος τοῦ ποταμοῦ ἀπεῖχε;

Μαθητής: Οὐ πολύ.

Διδάσκαλος: Τί δύνασαι ἡμῖν εἰπεῖν;

Μαθητής: Ὅ, τι βούλει, ὦ διδάσκαλε.

Διδάσκαλος: Ἄγε δή, λέγε!

Μαθητής: Ἀναγνῶ ἐκ τοῦ δράματος (Να διαβάσω από το δράμα);

Διδάσκαλος: Ἴδωμεν τί ποιῶμεν (ας δούμε τι να κάνουμε)!

Μαθητής: Τί δαί (τι λοιπόν), ἀναγνῶ ἤ μή;

Διδάσκαλος: Ναίχι, ἀλλὰ ἐπείγου, ταχὺ σχολὴ ἔσται!

Μαθητής: Ἀνέγνων καὶ μεταγέγραφα (μετέφρασα), ὦ διδάσκαλε.

Διδάσκαλος: Εὖ γε! Ἴθι!

Μαθητής: Χαῖρε, ὦ διδάσκαλε!

Διδάσκαλος: Καὶ σύ γε, τέκνον!

Β. Λατινικά:

Praeceptor: Salve’te (γεια σας), disci’puli!

Discipulus: Salve tu quoque (γεια σου, επίσης)!

Praeceptor: Quis Nicola’us est?

Discipulus: Ego, magi’ster.

Praeceptor: Veni in ta’bulam. Intellexisti’ne (κατάλαβες) lectio’nem?

Discipulus: Ita.

Praeceptor: Cur (γιατί) Remum Ro’mulus neca’vit?

Discipulus: Ro’mulus neca’vit Remum quod Remus muros novi o’ppidi vitupera’verat.

Praeceptor: Quo modo (με ποιο τρόπο) Ro’mulus fe’minas po’pulo Roma’no para’vit?

Discipulus: Dolo Roma’ni Sabi’nas et fi’lias sabino’rum raptave’runt.

Praeceptor: Quis dux (αρχηγός) Romano’rum fuit (υπήρξε)?

Discipulus: Ro’mulus, certe, dux fuit.

Praeceptor: Cur Roma’ni Sabi’nas raptave’runt?

Discipulus: Roma’ni Sabi’nas raptave’runt quod fe’minae non erant in novo o’ppido.

Praeceptor: Hoc factum (πράξη) Romano’rum justum (δίκαια) erat?

Discipulus: Immo (αντίθετα) inju’stum (άδικη) erat.

Praeceptor: Cur iniu’stum erat?

Discipulus: Iniu’stum erat quia Sabi’nae erant fe’minae Sabino’rum, non Romano’rum.

Praeceptor: Quota (πόση, τι) hora (ώρα) est, puer?

Discipulus: Vix (μόλις) hora de’cima (δέκα) est, magi’ster.

Praeceptor: Euge (Εύγε), i in sedem (θέση) tuam!

Discipulus: Gra’tias ago tibi, magi’ster (δάσκαλε)!

3.3.2. Συμπλήρωσε τους τύπους που λείπουν στον παρακάτω πίνακα:

Πτώσεις / ὁ / τοῦ / τῷ / τὸν / ὦ / οἱ / τῶν / τοῖς / τοὺς / ὦ

λίθος /..................................................................................................................

μανδύας / .................................................................................................................

ἡρώων / ................................................................................................................

δράκουσι / ................................................................................................................

μύρμηκας / ................................................................................................................

Συμπλήρωσε όλους τους τύπους στον παρακάτω πίνακα για τα pu΄eri, agri΄colam, sena΄tus, die΄rum, fo΄ntibus:

Ενικός αριθμός

Ονομαστική / ................................................................................................

Γενική / ...............................................................................................

Δοτική / ................................................................................................

Αιτιατική / ...............................................................................................

Κλητική / ..............................................................................................

Αφαιρετική / ..............................................................................................

Πληθυντικός αριθμός

Ονομαστική / .............................................................................................

Γενική / ............................................................................................

Δοτική / ...........................................................................................

Αιτιατική / ...........................................................................................

Κλητική / ............................................................................................

Αφαιρετική / ...........................................................................................

(Agricola,-ae=ο γεωργός,puer,-i =το παιδί,fons,-tis =η πηγή,senatus,-us =η σύγκλητος,dies,-ei =η μέρα.)

3.3.3. Αναγνώρισε τα αρσενικά ουσιαστικά και τη λειτουργία τους στις παρακάτω προτάσεις:

1. Λέγει ὡς ὑβριστής εἰμι.

2. Οὐ λέγω ὅτι δεῖ σε ἰέναι ἐπὶ τοὺς πολεμίους.

3. Τοιαύτη δόξα γέγονε, ὡς ὁ βάρβαρος κήδεται τῆς Ἑλλάδος.

4. Σεύθης εἶπεν ὅτι οὐδεὶς ἄν ἀπιστήσειεν Ἀθη-ναίων.

5. Εἰ ἦσαν ἄνδρες ἀγαθοί, οὐκ ἄν ποτε ταῦτα ἔπασχον.

1. Capti’vi (οι αιχμάλωτοι) dulcem (γλυκιά) liberta’tem cu’piunt (επιθυμούν).

2. Ve’teres (οι παλιοί) ho’mines (άνθρωποι) ve’tera la’udant.

3. Demo’sthenes magnus ora’tor (ρήτο-ρας) fuit.

4. Pu’eri (τα αγόρια) et pue’llae (τα κορίτσια) virtu’tes (τις αρετές) amant.

5. Repeti’tio (επανάληψη) est mater studio’rum (σπουδών).

3.3.4. Αναγνώρισε τα αρσενικά ουσιαστικά των παρακάτω εκφράσεων και κλίνε τα στον ίδιο αριθμό.

1. Ἔδοξεν ἡμῖν τοὺς ἄρτους φαγεῖν.

2. Διδάσκαλος ἐξ Ἀθηνῶν τῆς ἀγωγῆς τῶν παίδων ἐπιμελήσεται.

3. Οἷος ὄλλυμαι καλλιτέχνης! (Τι καλλιτέχνης και πάω χαμένος!)

4. Στρατηγὸς τῆσδε τῆς πόλεως τυγχάνω.

5. Γέλωτα ἀνδράσιν ὀφλήσω (Θα γίνω ρεζίλι στους άνδρες).

6. Ἄγω ἐπὶ τοὺς δικαστάς (οδηγώ στο δικαστήριο).

7. Οὔτε ἐπὶ λόγοις ἐπαινέσονταί σε.

8. Ὁ παῖς δωδεκέτης ἐστί.

9. Sed vicus hinc multum abest (Αλλά το χωριό απέχει πολύ από εδώ).

10. Ego ex pe’dibus labo’ro (Υποφέρω από τα πόδια).

11. Numquam pater credidi’sset (Ποτέ ο πατέρας δε θα πίστευε).

12. Cogita’vit nos fratres esse (Νόμισε πως είμαστε αδέλφια).

13. Meministi’ne magi’stri nostri? (Θυμάσαι το δάσκαλό μας;)

14. Pu’blicus custos (Αστυφύλακας).

15. Ad septentrio’nem perge! (Προχώρα προς βορρά!)

16. Unum abhinc mense (Εδώ και ένα μήνα).

3.3.5. Να αναγνωρίσεις τα αρσενικά ουσιαστικά στις παρακάτω εκφράσεις και να κλίνεις στον αντίθετο αριθμό τα υπογραμμισμένα:

1. Ἄβυσσος ἄβυσσον ἐπικαλεῖται (Το ένα λάθος επιφέρει και άλλα).

2. Ἀδιάψευστος μάρτυς (Μάρτυρας που δεν μπορεί να διαψευσθεί).

3. Ὁ κύβος ἐρρίφθη (Το ζάρι έπεσε, παίχτηκε. Λήφθηκε οριστική απόφαση).

4. Κρεῖττον εἰς κόρακας ἤ εἰς κόλακας ἐμπεσεῖν (Καλύτερα να πέσεις σε κοράκια παρά σε Κόλακες).

5. Ἄλλαι μὲν βουλαὶ ἀνθρώπων ἄλλα δὲ Θεὸς κελεύει (Άλλα είναι τα σχέδια των ανθρώπων και άλλα ορίζει ο Θεός).

6. Anno Do’mini (Από το έτος της γέννησης του Κυρίου, δηλαδή μ.Χ. (annus, -i, m).

7. Fiat justi’tia et pe’reat mundus (Ας γίνει δικαιοσύνη και ας χαθεί ο κόσμος).

8. Lapsus li’nguae (Παραδρομή της γλώσσας (lapsus, -us, m).

9. Tot ca’pita tot sensus (Όσα κεφάλια τόσες γνώμες (sensus, -us, m).

10. Unus testis nullus testis (Ένας μάρτυρας κανένας μάρτυρας (testis, -is, m).

3.3.6. Να αναλύσεις συντακτικά τις περιόδους:

Λέγεται Ἀλέξανδρον ἐνταῦθα ξυναγαγόντα τοὺς Ἕλληνας, ὅσοι ἐντὸς Πελοποννήσου ἦσαν, αἰτεῖν παρ’ αὐτῶν τὴν ἡγεμονίαν τῆς ἐπὶ τοὺς Πέρσας στρατιᾶς, ἥντινα Φιλίππῳ ἤδη ἔδοσαν.

Delus clara et Graecis cara (αγαπητή) erat. Fi’lius Lato’nae (Λητούς) erat Apo’llo, fi’lia Lato’nae erat Dia’na. Delus plena (γεμάτη) erat lauro’rum (δαφνών).

3.3.7. Μετάφρασε στα αρχαία ελληνικά και λατινικά τις εκφράσεις:

ΣΤΑ ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ:

1. Ο Ηγέλοχος είχε ως ιππείς τους σαρισσοφόρους.

2. Ο Αλέξανδρος δεν απείχε πολύ από τις Κελαινές.

3. Στο μεταξύ ο Αλέξανδρος προχωρούσε προς τον ποταμό.

4. Οι ψιλοί ήταν περίπου πεντακόσιοι.

5. Οι κατάσκοποι έτρεχαν βιαστικά.

6. Δεν μπορώ να πω.

7. Θα διαβάσω από το βιβλίο.

8. Διαβάζω και μεταφράζω.

9. Πόσων χρονών πέθανε;

10. Τι θέλεις, δάσκαλε;

ΣΤΑ ΛΑΤΙΝΙΚΑ:

1. Ο Ρωμύλος και ο Ρέμος κτίζουν τη Ρώμη.

2. Η τύχη δεν ήταν ευνοϊκή στο Ρωμύλο.

3. Οι Ρωμαίοι άρπαξαν τις Σαβίνες.

4. Η πράξη των Ρωμαίων δεν ήταν δίκαια.

5. Με ποιον τρόπο οι Ρωμαίοι άρπαξαν τις Σαβίνες;

6. Γιατί οι Ρωμαίοι άρπαξαν τις Σαβίνες;

7. Ποιος ήταν αρχηγός των Ρωμαίων;

8. Ποιος από σας είναι ο Νικόλαος;

9. Γεια σου, δάσκαλε!

10. Γεια σας, μαθητές!

3.4. Αρχαιομάθεια.

1. ἐπὶ τὸν Γρανικὸν ποταμὸν:

Ο Γρανικός ποταμός πηγάζει από το όρος Ίδη της Μικράς Ασίας και χύνεται στην Προποντίδα. Όταν ο Μέγας Αλέξανδρος, μετά το θάνατο του Φιλίππου, επέβαλε την κυριαρχία του στις ελληνικές πόλεις και του ανατέθηκε, με το συνέδριο της Κορίνθου, το 336 π.Χ., από όλες τις πόλεις, πλην Λακεδαιμονίων, ή αρχηγία του πολέμου για τη διάλυση του Περσικού Κράτους, πέρασε τον Ελλήσποντο με 40.000 περίπου πεζούς και ιππείς. Εκεί στο Γρανικό ποταμό στα τέλη Μαΐου του 334 π.Χ. έγινε η πρώτη νικηφόρα μάχη με τους Πέρσες, που του εξασφάλισε την κυριαρχία στη Μικρά Ασία και είχε ως αποτέλεσμα την αυτονομία των ελληνικών πόλεων της Μικράς Ασίας.

2. τὴν φάλαγγα τῶν ὁπλιτῶν:

Η μακεδονική φάλαγγα αποτελούσε το βαριά οπλισμένο πεζικό του μακεδονικού στρατού. Ήταν χωρισμένη σε έξι τάξεις και κάθε τάξη είχε περίπου 500 οπλίτες. Οι στρατιώτες ονομάζονταν πεζέταιροι και είχαν για οπλισμό περικεφαλαία, θώρακα, κνημίδες, μικρό ξίφος, κυκλική ασπίδα και ακόντιο που ονομαζόταν σάρισσα και είχε μήκος περίπου 5-6 μέτρα και αιχμή 10 εκατοστά. Με τη σάρισσα προτεταμένη δημιουργούσαν ένα αδιαπέραστο τείχος, που ανέκοπτε την επίθεση των εχθρών.

3. Ro’mulus et Remus Romam aedificave’runt.

Ο Ρωμύλος και ο δίδυμος αδελφός του Ρώμος ή Ρέμος, κατά την παράδοση, ήταν παιδιά της ιέρειας της Εστίας Ρέας Σύλβιας και του Άρη. Ρίχθηκαν στον ποταμό Τίβερη από το βασιλιά της Άλβας Αμούλιο, αλλά ο ποταμός έβγαλε το λίκνο στο οποίο ήταν τοποθετημένα τα παιδιά στην όχθη του. Εκεί τα ανέτρεφε με το γάλα της μια λύκαινα, μέχρι που τα βρήκε ένας βοσκός και τα μεγάλωσε σαν δικά του παιδιά. Αργότερα όταν μεγάλωσαν σκότωσαν τον Αμούλιο και σε ανάμνηση της σωτηρίας τους έκτισαν τη Ρώμη στο Λάτιο, στις όχθες του Τίβερη ποταμού το 753 π.Χ. Σε μία φιλονικία που είχε γίνει το 754 π.Χ. ο Ρωμύλος σκότωσε το Ρώμο, γιατί είχε κατηγορήσει τα τείχη της νέας πόλης που κτιζόταν, και έγινε ο πρώτος βασιλιάς της.

4. unus testis nullus testis:

Η έκφραση αποτελεί βασική αρχή του Ρωμαϊκού Δικαίου που έχει περάσει στο Δίκαιο όλων των δημοκρατικών χωρών, μαζί με άλλες αρχές του Ρωμαϊκού Δικαίου, όπως audiatur et altera pars (ας ακουσθεί και η άλλη πλευρά) και nulla poena sine lege (καμία ποινή χωρίς νόμο). Το νόημα της έκφρασης είναι ότι για να ληφθεί μία μαρτυρία υπόψη στο δικαστήριο πρέπει να είναι διασταυρωμένη, δηλαδή να υπάρχει και δεύτερη που να την επιβεβαιώνει, διότι μία μαρτυρία ισοδυναμεί με καμία μαρτυρία και δεν μπορεί να οδηγήσει σε καταδίκη.

ΣΥΝΕΧΙΖΕΤΑΙ ΣΤΟ ΑΡΘΡΟ Συγκριτική διδασκαλία των κλασικών γλωσσών Μάθημα 4