Νεοϊνδοευρωπαϊκή Εισαγωγή
ΝΕΟΪΝΔΟΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΙΣΑΓΩΓΗ
ΜΙΑ ΤΕΧΝΗΤΗ ΓΛΩΣΣΑ ΔΙΕΘΝΟΥΣ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΣ ΜΕ ΒΑΣΗ ΤΗΝ ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ
(Με βάση το σχετικό δικό μας βιβλίο (των Ιωαννίδη Κ. & Ιωαννίδου Αικ.) του 2008) -- ΚώτσονΙωαν 19:46, 27 Αυγούστου 2009 (UTC)
ΕΙΣΑΓΩΓΗ
1. ΦΘΟΓΓΟΙ ΚΑΙ ΓΡΑΜΜΑΤΑ (20)
ΦΩΝΗΕΝΤΑ: (5) a,e,i,o,u (ονόματα: α, ε, ι, ο, ου).
ΣΥΜΦΩΝΑ: (15) p,b,v,f, k,g,h, t,d, l,r,m,n, s,z.
(Ονόματα: πε, μπε, βε, φε, κε, γκε, χε, τε, τε, λε, ρε, με, νε, σε, ζε). (χειλικά) (ουρανικά) (οδοντικά) (υγρά, ένρινα) (συριστικά).
Όλα τα φωνήεντα της Νεοϊνδοευρωπαϊκής είναι βραχύχρονα και όλοι οι φθόγγοι προφέρονται κανονικά και μπορεί να είναι αρχικοί ή ληκτικοί. Οι δίφθογγοι της αρχαίας Ελληνικής προφέρονται αναλυτικά, το β αποδίδεται με b, το γ με g, το δ με d, το θ με t, το χ με h, το φ με f, τα ξ,ψ αποδίδονται με ks, ps, το η με e, το ω με o. Το v μπορεί να χρησιμοποιείται σε λέξεις προέλευσης όχι αρχαίας Ελληνικής.
2. ΠΡΟΦΟΡΑ - ΤΟΝΟΙ - ΟΡΘΟΓΡΑΦΙΑ
Στην προφορά των αρχαίων ελληνικών λέξεων γενικά ακολουθούμε την προφορά των αρχαίων Ελλήνων και όχι τη σημερινή προφορά, γιατί έτσι θα είναι προσιτότερες οι αρχαίες λέξεις και στους ξένους μελετητές, οι οποίοι στο σύνολό τους προφέρουν τις αρχαίες ελληνικές λέξεις όπως τις πρόφεραν και οι αρχαίοι Έλληνες. Δεν υπάρχουν δίφθογγοι στη Νεοϊνδοευρωπαϊκή. Δεν υπάρχουν πνεύματα και τόνοι. Όλες οι λέξεις τονίζονται στην πρώτη συλλαβή και στις υπερτρισύλλαβες λέξεις αναπτύσσεται και δευτερεύων τόνος στην τρίτη και πέμπτη από την αρχή συλλαβή.
Ο βασικός τόνος της πρότασης, αν δεν υπάρχει έμφαση, μπαίνει στα ουσιαστικά και τα ρήματα. Τα διπλά σύμφωνα προφέρονται ως διπλά, τα συμπλέγματα gg, gk μετατρέπονται σε ng ή προφέρονται ng. Δεν υπάρχει έκθλιψη, αφαίρεση, κράση και άλλα πάθη φωνηέντων και συμφώνων, αλλά τα πάθη που συναντώνται στα σύνθετα αρχαία ελληνικά ριζικά θέματα γενικά διατηρούνται. Τα κεφαλαία γράμματα χρησιμοποιούνται μόνο στην αρχή της περιόδου και στα κύρια ονόματα προσώπων, πόλεων και χωρών. Στο συλλαβισμό το ένα σύμφωνο συλλαβίζεται με το επόμενο φωνήεν, τα δύο ή περισσότερα σύμφωνα χωρίζονται τυχαία και ανάλογα με το διαθέσιμο χώρο της σειράς.
3. ΘΕΜΑΤΑ ΛΕΞΕΩΝ
Τα θέματα όλων των λέξεων, (τα τοπωνύμια, τα επώνυμα, τα κλασικά ή ιστορικά κύρια ονόματα προσώπων μπορούν να διατηρούν τις κλασικές καταλήξεις τους της ονομαστικής) με εξαίρεση τις γραμματικές λέξεις, όπως μόρια, σύνδεσμοι, επιφωνήματα, προθέσεις, αντωνυμίες και κάποια επιρρήματα, κατά κανόνα πρέπει να αποτελούνται από το βασικό θέμα της αρχαίας ελληνικής λέξης, δηλαδή το θέμα μετά την αφαίρεση της κλιτικής κατάληξης, από τη γενική πτώση, στα ονόματα, και στα ρήματα το θέμα του ενεστώτα, αν δεν έχει υποστεί σοβαρές αλλαγές, ή το θέμα του αορίστου Β΄ σε αντίθετη περίπτωση, προσαρμοσμένο βέβαια στο αλφάβητο της Νεοϊνδοευρωπαϊκής, όπως fer = φέρνω (από το φέρ-ω), luk = λύκος (από το λύκ-ου), gno = γιγνώ-σκω (από το γι-γνώ-σκ-ω, ἔ-γνων), sofron = σώφρων (από το σώφρον-ος), kak = κακός (από το κακ-οῦ), katalab = καταλαμβάνω (από το κατα-λα-μ-β-άν-ω, κατ-έ-λαβ-ον), do = δίνω (από το δί-δω-μι) κ.ά. Στα συνηρημένα ρήματα το θέμα παράγεται από τον ασυναίρετο τύπο, όπως agapa, kine, delo, και το ίδιο γίνεται και στα συνηρημένα ουσιαστικά και επίθετα, όπως Erme < Ἑρμέ-ου, aplo < ἁπλό-ου. Στα επιρρήματα που παράγονται από επίθετα το θέμα σχηματίζεται με το θέμα του επιθέτου και το αντίστοιχο πρόσφυμα σχηματισμού επιρρήματος, δηλαδή, -e, -ione, -iste, όπως amese < ἀμέσ-ως, filik-e, filik-ione, filik-iste.
4. ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ - ΚΥΡΙΕΣ ΚΑΙ ΔΕΥΤΕΡΕΥΟΥΣΕΣ
Η σειρά των όρων της πρότασης, με εξαίρεση την περίπτωση της έμφασης, είναι βασικά ΥΠΟΚ - ΡΗΜΑ - ΑΝΤΙΚ ή ΚΑΤΗΓ. Σε κάθε περίπτωση το υποκείμενο προηγείται του ρήματος. Σε περίπτωση έμφασης η λέξη που δηλώνει την έμφαση μπορεί να μπαίνει πρώτη ή τελευταία στην πρόταση, αν δε δημιουργεί πρόβλημα στην κατανόηση, ή να τονίζεται εντονότερα. Οι προσδιορισμοί τίθενται κοντά στα προσδιοριζόμενἀ τους. Οι επιθετικοί κατά κανόνα προηγούνται και οι κατηγορηματικοί έπονται, όπως συμβαίνει συνήθως και με τους ετερόπτωτους ονοματικούς και τους επιρρηματικούς προσδιορισμούς, αν δε χρησιμοποιούνται, συνοδευόμενοι από το άρθρο, ως υποκείμενα. Οι δευτερεύουσες προτάσεις μπορεί να είναι ονοματικές, που εκφράζουν υποκείμενο απρόσωπων ρημάτων, αντικείμενο προσωπικών, κατηγορούμενο ή ονοματικό προσδιορισμό, και επιρρηματικές, που εκφράζουν διάφορες επιρρηματικές σχέσεις. Στις δευτερεύουσες προτάσεις δεν υπάρχουν αλλαγές στο ρήμα λόγω εξάρτησης από ιστορικό χρόνο και η δομή ακολουθεί το λογικό νόημα. Το οριστικό άρθρο έχει ευρύτατη χρήση. Όλα τα ρήματα συντάσσονται με αιτιατική ή και εμπρόθετα.
Δεν υπάρχει απαρέμφατο και μετοχή. Στη θέση τους μπορεί να χρησιμοποιείται για το απαρέμφατο άναρθρη δευτερεύουσα ονοματική πρόταση ως υποκείμενο απρόσωπων ρημάτων ή αντικείμενο προσωπικών ρημάτων ή αντικείμενο ουσιαστικών με ρηματική έννοια, όπως η τέχνη να μιλάς ωραία, η πληροφορία ότι έγινε σεισμός, ο φόβος μήπως πεθάνει, ή έναρθρη ονοματική πρόταση ως υποκείμενο προσωπικών ρημάτων, όπως το να μιλάς έτσι δε μας βοηθάει, και για τη μετοχή δευτερεύουσα ονοματική ή επιρρηματική πρόταση. Επίσης μπορεί να χρησιμοποιηθεί, συνημμένα μόνο, δηλαδή με υποκείμενο το υποκείμενο ή αντικείμενο του ρήματος εξάρτησης, ρηματικό ουσιαστικό και ρηματικό μετοχικό επίθετο, που σχηματίζονται με τις καταλήξεις -ein, -ont αντίστοιχα, που προστίθενται στο χρονικό ρηματικό θέμα και μπορούν να κλίνονται, να παίρνουν άρθρο, αλλά και υποκείμενο ή αντικείμενο, όπως τα ρήματα, και να χρησιμοποιούνται ως υποκείμενα, αντικείμενα και κατηγορούμενα ρημάτων.
Οι όροι της πρότασης συμφωνούν μεταξύ τους ως προς τον αριθμό και την πτώση. Το άμεσο αντικείμενο, που αν είναι πρόταση συνήθως έπεται του εμμέσου και αν δεν είναι προηγείται, μπαίνει σε πτώση αιτιατική, το έμμεσο σε δοτική. Αν για οποιονδήποτε λόγο το ονοματικό υποκείμενο δε βρίσκεται στην αρχή της πρότασης και μπροστά από το ρήμα του, στην κανονική του θέση μπαίνει η αντίστοιχη προσωπική αντωνυμία. Αν για οποιονδήποτε λόγο το αντικείμενο βρίσκεται στην αρχή της πρότασης, ή υπάρχει φόβος να θεωρηθεί υποκείμενο, συνοδεύεται από το εμφατικό μόριο ge. Ο δεύτερος όρος σύγκρισης εκφέρεται πάντοτε με το ei ή την πρόθεση apo και ομοιόπτωτα ή ομοιότροπα.
Όλες οι προτάσεις, κύριες και δευτερεύουσες, εκφέρονται με οριστική. Δεν υπάρχει άλλη έγκλιση. Οι άλλες ρηματικές σχέσεις δηλώνονται με εγκλιτικά μόρια, όπως, κατά την κρίση πάντοτε του προσώπου που μιλάει ή γράφει, για να τονισθεί ιδιαίτερα το αβέβαιο, προσδοκώμενο γεγονός, ιδιαίτερα με ιστορικούς χρόνους, χρησιμοποιείται το an (και ενεστώτας για διαρκή πράξη, αόριστος για στιγμιαία, παρακείμενος για συντελεσμένη), το δυνάμενο να γίνει ή να μη γίνει με το ken (με αρκτικό χρόνο για το δυνάμενο να γίνει και ιστορικό χρόνο για το μη δυνάμενο), η ευχή με το ei gar (με αρκτικό χρόνο για ευχή πραγματοποιήσιμη και ιστορικό χρόνο για μη πραγματοποιήσιμη), η προσταγή με το age (και ενεστώτα για διαρκή πράξη, αόριστο για στιγμιαία, παρακείμενο για συντελεσμένη), η προτροπή με το as (και ενεστώτα για διαρκή πράξη, αόριστο για στιγμιαία, παρακείμενο για συντελεσμένη), η απορία με το mena (και ενεστώτα για διαρκή πράξη, αόριστο για στιγμιαία, παρακείμενο για συντελεσμένη). Το μόριο an συνοδεύει τους άλλους συνδέσμους, αν το ρήμα είναι ιστορικού χρόνου και εκφράζει προσδοκώμενο και όχι παρελθόν.
Οι ερωτήσεις δηλώνονται με τον τόνο της φωνής με έμφαση στη λέξη της ερώτησης για την οποία αναμένεται απάντηση και το σχετικό σημείο στίξης. Όλες οι ερωτήσεις, ευθείες και πλάγιες, μπορεί να εισάγονται και με το ερωτηματικό μόριο un, un u, που μπαίνει αμέσως μετά την εισαγωγική ερωτηματική λέξη ή αμέσως μετά την προσωπική αντωνυμία. Οι αρνητικές προτάσεις εκφέρονται με το αρνητικό μόριο u. Οι επιφωνηματικές προτάσεις δηλώνονται με τον ιδιαίτερο τόνο της φωνής και το ανάλογο σημείο στίξης. Τα σημεία στίξης είναι όμοια με τα σημεία στίξης της Λατινικής.
5. ΣΧΗΜΑΤΙΣΜΟΣ ΤΥΠΩΝ
α. Στο σύστημα του ονόματος το ουσιαστικό δηλώνεται με γυμνό το θέμα, όπως se luk (ὁ λύκος), se gunaik (ἡ γυνή), se dor (τό δῶρον). Δεν υπάρχουν κλίσεις και πτωτικές καταλήξεις. Τα ουσιαστικά διακρίνονται σε έμψυχα, αρσενικά και θηλυκά, και σε άψυχα, ουδέτερα, και δεν υπάρχουν ιδιαίτερες δηλωτικές του γένους καταλήξεις. Το οριστικό άρθρο se και το αόριστο ene, που πάντοτε προηγούνται του ουσιαστικού, χρησιμοποιούνται για όλα τα γένη, πτώσεις και αριθμούς. Οι πλάγιες πτώσεις δηλώνονται με τα πτωτικά μόρια of, te για τη γενική (of se luk) και δοτική (te se luk) αντίστοιχα και χωρίς πτωτικό μόριο για την αιτιατική, που δηλώνεται από τη θέση που έχει, μετά το ρήμα ως αντικείμενο, στη σειρά των όρων της πρότασης. Η ονομαστική δηλώνεται με το se και τη θέση που έχει, πριν από το ρήμα ως υποκείμενο, στη σειρά των όρων της πρότασης. Η κλητική δηλώνεται με απλό το θέμα και μπορεί να προηγείται το επιφώνημα o, όπως o luk! (ὦ λύκε).
Ο πληθυντικός αριθμός των ουσιαστικών σxηματίζεται με προσθήκη στο θέμα της κατάληξης -es σε όλα τα ουσιαστικά, έμψυχα και άψυχα, όπως se lukes (οἱ λύκοι), se lukaes (αἱ λύκαιναι) και se dores (τὰ δῶρα). Δεν υπάρχουν ανώμαλα ουσιαστικά. Τα επίθετα σχηματίζονται με γυμνό το θέμα για όλα τα γένη, πτώσεις και αριθμούς και κλίνονται με τα πτωτικά μόρια των ουσιαστικών, όπως se sof, of se sof, te se sof. Το ίδιο γίνεται και με τα παραθετικά τους, που σχηματίζονται με το πρόσφυμα -ion για το συγκριτικό, όπως sofion, sofion, sofion (σοφώτερος, -α, -ον) και -ist για τον υπερθετικό βαθμό, όπως sofist, sofist, sofist (σοφώτατος, -η, -ον), που προστίθενται στο θέμα. Τα ουσιαστικοποιημένα επίθετα μπορούν να παίρνουν την καταλήξη -es του πληθυντικού των ουσιαστικών. Δεν υπάρχουν ανώμαλα επίθετα και παραθετικά.
Τα δέκα πρώτα αριθμητικά είναι en, duo, tres, tessera, pente, eks, epta, okto, ennea, deka. Όλα τα απόλυτα, τακτικά, αναλογικά και πολλαπλασιαστικά αριθμητικά επίθετα δεν παίρνουν δηλωτικές του γένους και του αριθμού καταλήξεις. Τα τακτικά παράγονται από τα απόλυτα με την κατάληξη -ik, όπως enik, duoik, tresik κ.ά. Τα αναλογικά σχηματίζονται από τα απόλυτα με την κατάληξη -iplas, όπως duoiplas, tresiplas κ.ά. Τα πολλαπλασιαστικά σχηματίζονται από τα απόλυτα με την κατάληξη -ipl, όπως enipl, duoipl, tresipl κ.ά. Τα αριθμητικά ουσιαστικά παράγονται από τα απόλυτα αριθμητικά με την κατάληξη ad, όπως en > enad, duo > duoad, tres > tresad, tessera > tesseraad, pente > pentead.
Τα σύνθετα αριθμητικά γράφονται με πρώτο το μεγαλύτερο και ακολουθούν τα άλλα χωρίς συνδέσμους, όπως deka en, deka duo, deka tres, deka tessera, deka pente, deka eks, deka epta, deka okto, deka ennea κ.ά. Οι παραγωγικές καταλήξεις των τακτικών, αναλογικών και πολλαπλασιαστικών μπαίνουν μόνο στο τελευταίο τμήμα του σύνθετου αριθμού, όπως ekaton pentedeka eksik, ekaton eksdeka oktoik. Οι δεκάδες είναι deka, duodeka, tresdeka, tesseradeka pentedeka, eksdeka, eptadeka, oktodeka, enneadeka, οι εκατοντάδες ekaton, duoekaton, tresekaton, tesseraekaton, penteekaton, eksekaton, eptaekaton, oktoekaton, enneaekaton, οι χιλιάδες hili, duo hili, tres hili … deka hili κ.ά.
β. Στο σύστημα του ρήματος η ενεργητική διάθεση σχηματίζεται με γυμνό το θέμα, όπως fer (φέρω), η παθητική με το πρόσφυμα -or, όπως feror, και η μέση με το πρόσφυμα -ul, όπως ferul, και δηλώνει την αυτοπάθεια και αλληλοπάθεια. Οι παθητικοί και οι μέσοι τύποι ακολουθούν σε όλα τους ενεργητικούς, με διαφορετικό βέβαια μόνο το πρόσφυμα, γι’ αυτό και δεν απαιτείται ιδιαίτερη ενασχόληση με αυτούς. Προσωπικές καταλήξεις δεν υπάρχουν και για τους δύο αριθμούς και τα πρόσωπα δηλώνονται από τις προσωπικές αντωνυμίες (eg, tu, he, ha, hon, nos, vos, hes, has, had) που προηγούνται, αν είναι απαραίτητες, ως υποκείμενα. Οι χρόνοι του ρήματος, που είναι δέκα, δηλώνονται με προσφύματα, που προστίθενται στο καθαρό, δηλαδή χωρίς προσφύματα, ενεστωτικό ρηματικό θέμα (ή το θέμα του αορίστου Β΄, αν το ενεστωτικό έχει υποστεί σοβαρές αλλαγές).
Ο ενεστώτας έχει γυμνό το θέμα, χωρίς πρόσφυμα, όπως do (δί-δω-μι), lu, (λύ-ω), fer (φέρω γενικά), ο ενεστώτας διαρκείας σχηματίζεται με το πρόσφυμα -in, όπως fer-in (φέρω συνεχώς, την ώρα που μιλάω), ο παρατατικός με το πρόσφυμα -ba, όπως fer-ba (ἔφερον), ο παρατατικός διαρκείας με το -bin, όπως fer-bin, ο μέλλοντας στιγμιαίος με το -so, όπως fer-so, ο μέλλοντας διαρκείας με το -sin, όπως fer-sin, ο αόριστος με το -sa, όπως fer-sa, ο παρακείμενος με το -ka, όπως fer-ka, ο υπερσυντέλικος με το -ken, όπως fer-ken, και ο συντελεσμένος μέλλοντας με το -ko, όπως fer-ko.
Από τις εγκλίσεις υπάρχει μόνο η οριστική, που δηλώνει το βέβαιο και πραγματικό γεγονός, κατά την κρίση πάντοτε του ομιλητή, ενώ οι άλλες ρηματικές σχέσεις, αν πρέπει να τονισθούν ιδιαίτερα, δηλώνονται με τα εγκλιτικά μόρια, που μπαίνουν μπροστά από το ρήμα και την προσωπική του αντωνυμία, που χρησιμοποιείται ως υποκείμενο. Tο αβέβαιο, προσδοκώμενο γεγονός, αν πρέπει να δηλωθεί, δηλώνεται με το an, το δυνάμενο να γίνει ή να μη γίνει με το ken, η ευχή με το ei gar, η προσταγή με το age, η προτροπή με το as, η απορία με το mena, όπως eg fer, an eg fer, eigar he fer, age tu fer, ken eg fer, as nos fer, mena eg fer. Όλες οι ερωτήσεις, ευθείες και πλάγιες, μπορεί να εισάγονται και με το ερωτηματικό μόριο un, un u, που μπαίνει αμέσως μετά την εισαγωγική ερωτηματική λέξη ή αμέσως μετά την προσωπική αντωνυμία.
Στη θέση απαρεμφάτου και μετοχής μπορεί να χρησιμοποιηθεί, συνημμένα μόνο, δηλαδή με υποκείμενο το υποκείμενο ή αντικείμενο του ρήματος εξάρτησης, ρηματικό ουσιαστικό και ρηματικό μετοχικό επίθετο, που σχηματίζονται με τις καταλήξεις -ein, -ont αντίστοιχα, που προστίθενται στο χρονικό ρηματικό θέμα και μπορούν να κλίνονται, να παίρνουν άρθρο, αλλά και υποκείμενο ή αντικείμενο, όπως τα ρήματα, και να χρησιμοποιούνται ως υποκείμενα, αντικείμενα και κατηγορούμενα ρημάτων. Το ρήμα είναι έχει μόνο τον τύπο es και το ρήμα έχω τον τύπο eh και το ίδιο γίνεται και με τα σύνθετά τους, αλλά και όλα τα ρήματα, όπως sunes, enes, eises, proses, proes, metes, pares, peries, uperes, suneh, eneh, eiseh, ekeh, proseh, proeh, aneh, kateh, meteh, pareh, perieh, apeh, upereh, upeh, epeh. Δεν υπάρχουν βοηθητικά και ανώμαλα ρήματα ούτε απαιτείται γνώση των αρχικών χρόνων.
ΣΥΝΕΧΙΖΕΤΑΙ ΣΤΟ ΑΡΘΡΟ Νεοϊνδοευρωπαϊκή Εισαγωγή Συνέχεια